سرطان سینه: مراحل و درجات
زمان تقریبی مطالعه
۱۲ دقیقه
فهرست مطالب در این مقاله
مرحله‌بندی سرطان چیست؟
مرحله‌بندی، روشی برای توصیف گستردگی سرطان سینه، از جمله اندازه تومور، گسترش آن به غدد لنفاوی، گسترش آن به نقاط دوردست بدن و نشانگرهای زیستی آن است.
مرحله‌بندی می‌تواند قبل یا بعد از جراحی بیمار انجام شود. مرحله‌بندی انجام شده قبل از جراحی مرحله بالینی و مرحله‌بندی انجام شده پس از جراحی مرحله پاتولوژیک نامیده می‌شود. پزشکان از آزمایش‌های تشخیصی برای یافتن مرحله سرطان استفاده می‌کنند، بنابراین مرحله‌بندی ممکن است تا زمانی که همه آزمایش‌ها تمام نشده باشد، کامل نباشد. دانستن مرحله به پزشک کمک می‌کند تا بهترین نوع درمان را توصیه کند و می‌تواند به پیش‌بینی پیش‌آگهی بیمار که شانس بهبودی است، کمک کند. شرح مراحل مختلفی برای انواع مختلف سرطان وجود دارد.
این صفحه اطلاعات دقیقی در مورد سیستم مورداستفاده برای یافتن مرحله سرطان سینه و گروه‌های مرحله سرطان سینه ارائه می‌دهد.
- سیستم مرحله‌بندی TNM
- گروه‌های مرحله‌ای برای سرطان سینه
سیستم مرحله‌بندی TNM
رایج‌ترین ابزاری که پزشکان برای توصیف مرحله استفاده می‌کنند، سیستم (Tumor,Node,Metastas)TNM است. پزشکان از نتایج آزمایش‌ها و اسکن‌های تشخیصی برای پاسخ به این سؤالات استفاده می‌کنند:
- تومور (Tumor) (T): تومور اولیه در پستان چقدر است؟ نشانگرهای زیستی آن چیست؟
- گره (Node) (N): آیا تومور به غدد لنفاوی گسترش‌یافته است؟ اگر بله کجا، چه اندازه و چند عدد؟
- متاستاز (Metastas) (M): آیا سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته است؟
نتایج برای تعیین مرحله سرطان برای هر فرد ترکیب می‌شوند.
۵ مرحله اصلی سرطان پستان وجود دارد: مرحله ۰ (صفر) که کارسینوم مجرای غیرتهاجمی در محل (DCIS) است، و مراحل (۱)I تا IV (۴) که برای سرطان مهاجم پستان استفاده می‌شود. مرحله، روشی مشترک برای توصیف سرطان ارائه می‌دهد، بنابراین پزشکان می‌توانند برای برنامه‌ریزی بهترین درمان‌ها با یکدیگر همکاری کنند.
مرحله‌بندی می‌تواند بالینی و/یا پاتولوژیک باشد. مرحله‌بندی بالینی بر اساس نتایج آزمایش‌های انجام شده قبل از جراحی است که ممکن است شامل معاینات فیزیکی، ماموگرافی، سونوگرافی و اسکن MRI باشد. مرحله‌بندی پاتولوژیک بر اساس آنچه در طی جراحی برای برداشتن بافت پستان و غدد لنفاوی یافت می‌شود، انجام می‌شود. نتایج معمولاً چند روز پس از جراحی در دسترس هستند. به‌طورکلی، مرحله‌بندی پاتولوژیک بیشترین اطلاعات را برای تعیین پیش‌آگهی بیمار فراهم می‌کند.
در اینجا جزئیات بیشتری در مورد هر بخش از سیستم TNM برای سرطان سینه وجود دارد:
تومور (T)
با استفاده از سیستم TNM” T” به‌اضافه یک حرف یا عدد (۰ تا ۴) برای توصیف اندازه و محل تومور استفاده می‌شود. اندازه تومور بر حسب سانتی‌متر اندازه‌گیری می‌شود. یک سانتی‌متر تقریباً برابر با عرض یک خودکار یا مداد استاندارد است.
مرحله همچنین ممکن است به گروه‌های کوچک‌تری تقسیم شود که به توصیف تومور با جزئیات بیشتر کمک می‌کند. اطلاعات مرحله‌بندی تومور در فهرست زیر توضیح داده شده است.
TX: تومور اولیه قابل‌ارزیابی نیست.
T0 (T صفر): هیچ شواهدی از سرطان در پستان وجود ندارد.
Tis: به کارسینوم درجا اشاره دارد. سرطان در داخل مجاری بافت پستان محدود شده و به بافت اطراف پستان گسترش نیافته است. ۲ نوع سرطان پستان در محل وجود دارد:
- Tis(DCIS): یک سرطان غیرتهاجمی است، اما اگر حذف نشود، ممکن است بعداً به سرطان سینه مهاجم تبدیل شود. DCIS به این معنی است که سلول‌های سرطانی در مجاری پستان یافت شده‌اند و از لایه‌ای از بافتی که شروع شده‌اند پخش نشده‌اند.
- Tis (بیماری پاژه): بیماری پاژه نوک پستان شکل نادری از سرطان اولیه و غیرتهاجمی است که فقط در سلول‌های پوستی نوک پستان وجود دارد. گاهی اوقات بیماری پاژه با سرطان سینه مهاجم همراه است. اگر سرطان سینه مهاجم وجود داشته باشد، براساس مرحله تومور مهاجم طبقه‌بندی می‌شود.
- T1: اندازه تومور در سینه ۲۰میلی‌متر یا کوچک‌تر در وسیع‌ترین ناحیه‌اش است. این مقدار کمی کمتر از یک اینچ است. سپس این مرحله بسته به‌اندازه تومور به ۴مرحله فرعی تقسیم می‌شود:
- T1mi توموری است که ۱میلی‌متر یا کوچک‌تر است.
- T1a توموری است که بزرگ‌تر از ۱ میلی‌متر اما ۵میلی‌متر یا کوچک‌تر است.
- T1b توموری است که بزرگ‌تر از ۵ میلی متر اما ۱۰ میلی‌متر یا کوچک‌تر است.
- T1c توموری است که بزرگ‌تر از ۱۰میلی‌متر اما ۲۰میلی‌متر یا کوچک‌تر است.
- T2: تومور بزرگ‌تر از ۲۰میلی‌متر است؛ اما بزرگ‌تر از ۵۰میلی‌متر نیست.
- T3: تومور بزرگ‌تر از ۵۰میلی‌متر است.
- T4: تومور به ۱گروه از گروه‌های زیر تقسیم می‌شود:
- T4a به این معنی است که تومور در دیواره قفسه سینه رشد کرده است.
- T4b زمانی است که تومور به داخل پوست رشد کرده است.
- T4c سرطانی است که در دیواره قفسه سینه و پوست رشد کرده است.
- T4d سرطان سینه التهابی است.
گره (N)
“N” در سیستم مرحله‌بندی TNM مخفف غدد لنفاوی است. این اندام‌های کوچک لوبیایی‌شکل به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. غدد لنفاوی نزدیک به محل شروع سرطان، غدد لنفاوی منطقه‌ای نامیده می‌شوند. غدد لنفاوی منطقه‌ای عبارت‌اند از:
- غدد لنفاوی واقع در زیر بازو، به نام غدد لنفاوی زیر بغل
- غدد لنفاوی واقع در بالا و زیر استخوان ترقوه
- غدد لنفاوی واقع در زیر استخوان سینه که غدد لنفاوی پستانی داخلی نامیده می‌شوند
به غدد لنفاوی در سایر قسمت‌های بدن، غدد لنفاوی دور گفته می‌شود. اطلاعات زیر مرحله‌بندی را شرح می‌دهد.
NX: غدد لنفاوی ارزیابی نشدند.
N0: یکی از موارد زیر:
- هیچ سرطانی در غدد لنفاوی یافت نشد.
- فقط نواحی سرطانی کوچک‌تر از ۰/۲ میلی‌متر در غدد لنفاوی وجود دارد.
N1: سرطان به ۱ تا ۳ غدد لنفاوی زیر بغل و/یا غدد لنفاوی پستانی داخلی گسترش‌یافته است. اگر سرطان در غدد لنفاوی بزرگ‌تر از ۰/۲ میلی‌متر اما ۲ میلی‌متر یا کوچک‌تر باشد، به آن “میکرو متاستاتیک” (N1mi) می‌گویند.
N2: سرطان به ۴ تا ۹ غدد لنفاوی زیر بغل گسترش‌یافته است. یا به غدد لنفاوی پستانی داخلی گسترش‌یافته است، اما به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است.
N3: سرطان به ۱۰ یا بیشتر غدد لنفاوی زیر بغل گسترش‌یافته یا به غدد لنفاوی واقع در زیر ترقوه یا ترقوه گسترش‌یافته است. ممکن است به غدد لنفاوی پستانی داخلی نیز سرایت کرده باشد. سرطانی که به غدد لنفاوی بالای ترقوه گسترش‌یافته است که غدد لنفاوی فوق ترقوه نامیده می‌شود، به‌عنوان N3 نیز توصیف می‌شود.
اگر سرطان در غدد لنفاوی وجود دارد، دانستن تعداد غدد لنفاوی درگیر و محل قرارگیری آنها به پزشکان در برنامه‌ریزی درمان کمک می‌کند. پاتولوژیست می‌تواند تعداد غدد لنفاوی زیر بغل که حاوی سرطان هستند، را پس از برداشتن آنها در طی جراحی، مشخص کند. برداشتن غدد لنفاوی پستانی فوق ترقوه یا داخلی در طی جراحی معمول نیست. اگر سرطان در این غدد لنفاوی وجود داشته باشد، به‌طورکلی از درمان‌هایی غیر از جراحی مانند پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و هورمون‌درمانی استفاده می‌شود.
متاستاز (M)
“M” در سیستم TNM توصیف می‌کند که آیا سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته است که به آن متاستاز می‌گویند. این نوع دیگر سرطان در مراحل اولیه یا پیشرفته محلی در نظر گرفته نمی‌شود.
Mx: گسترش دور قابل‌ارزیابی نیست.
M0: شواهدی از متاستازهای دوردست وجود ندارد.
M0i: هیچ شواهد بالینی یا رادیوگرافیک متاستازهای دور وجود ندارد. بااین‌حال، شواهد میکروسکوپی از سلول‌های تومور در خون، مغز استخوان یا سایر غدد لنفاوی وجود دارد که بزرگ‌تر از ۰/۲ میلی‌متر نیستند.
M1: شواهدی مبنی بر متاستاز به قسمت دیگری از بدن وجود دارد، به این معنی که سلول‌های سرطان سینه در سایر اندام‌ها رشد می‌کنند.
گروه‌های مرحله‌ای برای سرطان سینه
پزشکان مرحله سرطان را با ترکیب طبقه‌بندی T، N و M (به بالا مراجعه کنید)، درجه تومور، و نتایج آزمایش ER/PR و HER2 تعیین می‌کنند. این اطلاعات برای کمک به تعیین پیش‌آگهی شما استفاده می‌شود (به تشخیص مراجعه کنید). روش ساده‌تر برای توضیح مرحله سرطان پستان استفاده از طبقه‌بندی T، N و M به‌تنهایی است. این روشی است که در زیر برای توصیف مراحل مختلف استفاده می‌شود.
بیشتر بیماران مشتاق یادگیری مرحله دقیق سرطان هستند. اگر جراحی را به‌عنوان اولین درمان سرطان خود انجام دهید، پزشک شما به‌طورکلی مرحله سرطان را زمانی که آزمایش پس از جراحی نهایی شد، معمولاً حدود ۵ تا ۷ روز پس از جراحی تأیید می‌کند. هنگامی که درمان سیستمیک (به انواع درمان مراجعه کنید) قبل از جراحی که معمولاً همراه با دارو است و درمان نئوادجوانت نامیده می‌شود، انجام می‌شود، مرحله سرطان در درجه اول از نظر بالینی تعیین می‌شود. پزشکان ممکن است از مرحله I تا مرحله IIA سرطان به‌عنوان “مرحله اولیه” و مرحله IIB تا مرحله III به‌عنوان “پیشرفته موضعی” یاد کنند.
مرحله۰: مرحله صفر (۰) بیماری را توصیف می‌کند که فقط در مجاری بافت پستان است و به بافت اطراف پستان گسترش نیافته است. به آن سرطان غیرتهاجمی یا درجا نیز می‌گویند (M0,N0,Tis)
مرحله IA: تومور کوچک، تهاجمی است و به غدد لنفاوی (M0,N0,Tis) گسترش نیافته است.
مرحله IB: سرطان به غدد لنفاوی گسترش‌یافته است و سرطان در غدد لنفاوی بزرگ‌تر از ۰/۲میلی‌متر اما اندازه آن کمتر از ۲ میلی‌متر است. یا هیچ شواهدی از وجود تومور در سینه وجود ندارد یا تومور در سینه ۲۰ میلی‌متر یا کوچک‌تر است (M0,N1mi,T1,T0)
مرحله IIA: هر یک از این شرایط:
- شواهدی از وجود تومور در پستان وجود ندارد، اما سرطان به ۱ تا ۳ غدد لنفاوی زیر بغل گسترش‌یافته است. به نقاط دورتر بدن (M0,N1,T0) سرایت نکرده است.
- تومور ۲۰ میلی‌متر یا کوچک‌تر است و به ۱ تا ۳ غدد لنفاوی زیر بغل (M0,N1,T1) گسترش‌یافته است.
- تومور بزرگ‌تر از ۲۰میلی‌متر است؛ اما بزرگ‌تر از ۵۰میلی‌متر نیست و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است (M0,T2,N0).
مرحله IIB: هر یک از این شرایط:
- تومور بزرگ‌تر از ۲۰میلی‌متر است؛ اما بزرگ‌تر از ۵۰میلی‌متر نیست و به ۱ تا ۳ غدد لنفاوی زیر بغل گسترش‌یافته است (M0,N1,T2).
- تومور بزرگ‌تر از ۵۰ میلی‌متر است؛ اما به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است (T3,N0,M0).
مرحله IIIA: تومور با هر اندازه‌ای به ۴ تا ۹ غدد لنفاوی زیر بغل یا به غدد لنفاوی پستانی داخلی گسترش یافته است. به سایر قسمت‌های بدن (M0,N2,T3,T2,T1,T0) گسترش نیافته است. مرحله IIIA همچنین ممکن است توموری بزرگ‌تر از ۵۰میلی‌متر باشد که به ۱ تا ۳ غدد لنفاوی زیر بغل (M0,N1,T3) گسترش یافته است.
مرحله IIIB: تومور به دیواره قفسه سینه گسترش‌یافته یا باعث تورم یا زخم سینه شده است یا به‌عنوان سرطان التهابی سینه تشخیص داده می‌شود. ممکن است تا ۹ غدد لنفاوی پستانی زیر بغل یا داخلی گسترش یافته باشد یا نه. به سایر قسمت‌های بدن (M0,N2,N1,N0,T4) گسترش نیافته است.
مرحله IIIC: تومور با هر اندازه‌ای که به ۱۰ یا بیشتر غدد لنفاوی زیر بغل، غدد لنفاوی پستانی داخلی و/یا غدد لنفاوی زیر استخوان ترقوه گسترش‌یافته و به سایر قسمت‌های بدن (هر نوع T، N3، M0) سرایت نکرده است.
مرحله IV (متاستاتیک): تومور می‌تواند هر اندازه‌ای داشته باشد و به سایر اندام‌ها مانند استخوان‌ها، ریه‌ها، مغز، کبد، غدد لنفاوی دوردست یا دیواره قفسه سینه (هر T، هر N، M1) گسترش‌یافته است. سرطان سینه متاستاتیک که زمانی که سرطان برای اولین‌بار تشخیص داده می‌شود، در حدود ۶درصد موارد رخ می‌دهد. این ممکن است سرطان سینه متاستاتیک de novo نامیده شود. معمولاً سرطان سینه متاستاتیک پس از تشخیص قبلی و درمان سرطان پستان در مراحل اولیه یافت می‌شود.
عودکننده: سرطان عودکننده سرطانی است که پس از درمان عود کرده است و می‌تواند به‌صورت موضعی، منطقه‌ای و/یا دور توصیف شود. اگر سرطان عود کند، دور دیگری از آزمایش‌ها برای اطلاع از میزان عود وجود خواهد داشت. این آزمایش‌ها و اسکن‌ها اغلب مشابه آزمایش‌هایی هستند که در زمان تشخیص اولیه انجام می‌شوند.
مدارا با ابهام
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان، ممکن است در مورد آینده، احساس عدم اطمینان داشته باشند. پس از تشخیص سرطان، ممکن است احساس کنید که امنیت زندگی شما کمتر از گذشته است. هنگامی که چنین احساسی دارید، درخواست حمایت بسیار مهم است. بیماران تازه تشخیص‌داده‌شده و همچنین بهبودیافتگان نگرانی‌های مشترکی دارند. با تیم مراقبت‌های سلامتی خود در مورد منابع موجود حمایتی در این شرایط، صحبت کنید.
خودانگاره و سرطان
خودانگاره بدان معنا است که شما در مورد خود چگونه فکر می‌کنید یا خود را چگونه می‌بینید. تغییرات فیزیکی و عاطفی ناشی از سرطان، می‌تواند خودانگاره شما را، تغییر دهد. خودانگاره، ممکن است ارتباط نزدیکی با تصویر بدنی شما داشته باشد. این ارتباط بدین معناست که بدن خود را چگونه می‌بینید و نسبت به آن، چه احساسی دارید. برخی تغییرات در احساس شما نسبت به خودانگاره‌تان، ممکن است مثبت و برخی دیگر، ممکن است احساساتی منفی باشند.