سرطان دهانه رحم: آزمایش‌ها

سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی

ابتدا، پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی‌تان سؤال خواهد کرد. این شامل اطلاعات مربوط به عوامل خطر و علائم سرطان دهانه رحم است. معاینه فیزیکی کامل به ارزیابی وضعیت عمومی سلامت شما کمک خواهد کرد. معاینه لگن و در صورت عدم انجام آزمایش پاپ‌اسمیر انجام خواهد شد. علاوه‌بر این، غدد لنفاوی شما لمس می‌شوند تا مشخص شود که آیا سرطان گسترش یافته است (متاستاز).

کولپوسکوپی

اگر علائم خاصی دارید که می‌تواند به معنای سرطان باشد، اگر نتیجه آزمایش پاپ‌اسمیر شما سلول‌های غیرطبیعی را نشان دهد، یا اگر آزمایش HPV شما مثبت باشد، به‌احتمال زیاد نیاز به انجام روشی به نام کولپوسکوپی خواهید داشت. شما مانند معاینه لگن روی تخت معاینه دراز خواهید کشید. پزشک یک اسپکولوم را در واژن قرار می‌دهد تا در حین معاینه دهانه رحم با کولپوسکوپ، آن را باز نگه دارد. کولپوسکوپ ابزاری است که در خارج از بدن قرار می‌گیرد و دارای لنزهای بزرگ‌نمایی است. این وسیله به پزشک اجازه می‌دهد تا سطح دهانه رحم را از نزدیک به‌وضوح ببیند. خود کولپوسکوپی معمولاً بیشتر از هر معاینه اسپکولوم دیگری ناراحت‌کننده نیست. حتی اگر باردار باشید، می‌توان آن را با خیال راحت انجام داد. مانند آزمایش پاپ‌اسمیر، بهتر است آن را در دوران قاعدگی انجام ندهید.

پزشک محلول ضعیفی از اسید استیک (شبیه سرکه) را روی دهانه رحم شما قرار می‌دهد تا مشاهده نواحی غیرطبیعی آسان‌تر شود. اگر ناحیه غیرطبیعی مشاهده شود، یک قطعه کوچک از بافت برداشته می‌شود (بیوپسی) و برای بررسی دقیق به آزمایشگاه ارسال می‌شود. بیوپسی بهترین راه برای تشخیص قطعی این است که آیا یک ناحیه غیرطبیعی پیش‌سرطانی، سرطان تهاجمی یا هیچ‌کدام است.

انواع بیوپسی دهانه رحم

چندین نوع بیوپسی می‌تواند برای تشخیص پیش‌سرطان‌ها و سرطان‌های دهانه رحم استفاده شود. اگر بیوپسی بتواند تمام بافت غیرطبیعی را به طور کامل از بین ببرد، ممکن است تنها درمان مورد نیاز باشد.

بیوپسی کولپوسکوپی

برای این نوع بیوپسی، ابتدا دهانه رحم با کولپوسکوپ بررسی می‌شود تا نواحی غیرطبیعی پیدا شوند. با استفاده از پنس بیوپسی، بخش کوچکی (حدود ۱/۸ اینچ) از ناحیه غیرطبیعی روی سطح دهانه رحم برداشته می‌شود. عمل بیوپسی ممکن است باعث گرفتگی خفیف، درد مختصر و خونریزی جزئی پس از آن شود.

اندوسرویکس (تراشیدن اندوسرویکس)

اگر کولپوسکوپی هیچ ناحیه غیرطبیعی را نشان ندهد یا اگر ناحیه تغییر شکل یافته (ناحیه در معرض خطر عفونت HPV و پیش سرطان) با کولپوسکوپ دیده نشود، باید از روش دیگری برای بررسی آن ناحیه از نظر سرطان استفاده شود.

یک ابزار باریک (یک کورت) یا یک قلم‌مو (به انگلیسی: Brush) وارد کانال اندوسرویکس (بخشی از دهانه رحم که به رحم نزدیک‌تر است) می‌شود. از کورت یا قلم‌مو برای تراشیدن داخل کانال و برداشتن مقداری از بافت استفاده می‌شود که سپس برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود. در طول یا بعد از این عمل، بیماران ممکن است درد گرفتگی عضلات را احساس کنند و همچنین ممکن است خونریزی خفیفی داشته باشند.

بیوپسی مخروطی

در این روش که به‌عنوان مخروط‌برداری نیز شناخته می‌شود، پزشک یک تکه بافت مخروطی شکل را از دهانه رحم برمی‌دارد. پایه مخروط توسط اگزوسرویکس (قسمت بیرونی دهانه رحم) تشکیل شده است و نوک یا رأس مخروط از کانال اندوسرویکس است. بافتی که در مخروط برداشته می‌شود شامل ناحیه تغییر شکل (مرز بین اگزوسرویکس و اندوسرویکس، جایی که احتمال شروع پیش‌سرطان‌ها و سرطان‌های دهانه رحم بیشتر است) می‌باشد. بیوپسی مخروطی همچنین می‌تواند به عنوان درمانی برای برداشتن کامل بسیاری از پیش‌سرطان‌ها و برخی از سرطان‌های بسیار اولیه استفاده شود.

روش‌هایی که معمولاً برای بیوپسی‌های مخروطی استفاده می‌شوند، روش برش الکتروسرجیکال حلقه‌ای (LEEP) که به آن برش حلقه‌ای بزرگ از ناحیه تغییر شکل (LLETZ) نیز گفته می‌شود، و بیوپسی مخروطی با چاقوی سرد هستند.

• روش الکتروسرجری حلقه‌ای (LEEP، LLETZ): در این روش، بافت با یک حلقه سیمی نازک که توسط برق گرم می‌شود و مانند یک چاقوی کوچک عمل می‌کند، برداشته می‌شود. برای این روش از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و می‌توان آن را در مطب پزشک انجام داد.
• بیوپسی مخروطی با چاقوی سرد: این عمل در بیمارستان انجام می‌شود. به جای سیم داغ، از چاقوی جراحی یا لیزر برای برداشتن بافت استفاده می‌شود. در طول عمل، بیهوشی دریافت خواهید کرد (یا بیهوشی عمومی که در آن خواب هستید، یا بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال که در آن تزریق به ناحیه اطراف نخاع باعث بی‌حسی از کمر به پایین می‌شود).

عوارض احتمالی بیوپسی مخروطی شامل خونریزی، عفونت و تنگ شدن دهانه رحم است.

انجام هر نوع بیوپسی مخروطی مانع از بارداری اکثر زنان نمی‌شود، اما اگر مقدار زیادی بافت برداشته شده باشد، زنان ممکن است خطر زایمان زودرس بیشتری داشته باشند.

آزمایش‌های دیگر هنگام تشخیص سرطان دهانه رحم

اگر بیوپسی نشان دهد که سلول‌های سرطانی وجود دارند، پزشک شما ممکن است آزمایش‌های خاصی را برای بررسی میزان گسترش سرطان تجویز کند. بسیاری از آزمایش‌های شرح داده شده در زیر برای هر بیمار ضروری نیستند. تصمیم‌گیری در مورد استفاده از این آزمایش‌ها بر اساس نتایج معاینه فیزیکی و بیوپسی است.

سیستوسکوپی، پروکتوسکوپی و معاینه تحت بیهوشی

این آزمایش‌ها اغلب زمانی انجام می‌شوند که تومورها بزرگ باشند. اگر سرطان زود تشخیص داده شود، نیازی به انجام آنها نیست.

در سیستوسکوپی، یک لوله باریک مجهز به لنز و چراغ از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌شود. این به پزشک اجازه می‌دهد مثانه و مجرای ادرار شما را بررسی کند تا ببیند آیا سرطان در این نواحی رشد می‌کند یا خیر. نمونه‌های بیوپسی را می‌توان در طول سیستوسکوپی برای آزمایش در آزمایشگاه برداشت. سیستوسکوپی را می‌توان تحت بی‌حسی موضعی انجام داد، اما برخی از بیماران ممکن است به بیهوشی عمومی نیاز داشته باشند. پزشک شما قبل و بعد از عمل به شما اطلاع خواهد داد که چه انتظاری داشته باشید.

پروکتوسکوپی یک معاینه بصری از راست‌روده از طریق یک لوله نورانی است که برای بررسی گسترش سرطان دهانه رحم به راست‌روده انجام می‌شود.

پزشک شما همچنین ممکن است درحالی‌که تحت بیهوشی هستید، معاینه لگن انجام دهد تا بفهمد که آیا سرطان به فراتر از دهانه رحم گسترش یافته است یا خیر.

مطالعات تصویربرداری

اگر پزشک شما تشخیص دهد که شما سرطان دهانه رحم دارید، ممکن است مطالعات تصویربرداری خاصی انجام شود. این آزمایش‌ها می‌توانند نشان دهند که آیا سرطان گسترش یافته است و به کجا گسترش یافته است که به شما و پزشکتان در تصمیم‌گیری در مورد برنامه درمانی کمک می‌کند.

• عکس‌برداری از قفسه سینه: ممکن است از قفسه سینه شما عکس‌برداری شود تا مشخص شود که آیا سرطان به ریه‌های شما سرایت کرده است یا خیر.
• توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن): سی تی اسکن معمولاً در صورتی انجام می‌شود که تومور بزرگتر باشد یا نگرانی در مورد گسترش سرطان وجود داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر، به بخش سی تی اسکن برای سرطان مراجعه کنید.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکن‌های MRI گاهی اوقات بهتر از سایر آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن، قسمت‌های بافت نرم بدن را بررسی می‌کنند. پزشک شما تصمیم می‌گیرد که کدام آزمایش تصویربرداری برای وضعیت شما بهتر است. برای اطلاعات بیشتر، به بخش MRI برای سرطان مراجعه کنید.

• اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون/ توموگرافی کامپیوتری (PET/CT): برای اسکن PET، نوعی قند با رادیواکتیویته کم (معروف به FDG) به خون تزریق می‌شود و عمدتاً در سلول‌های سرطانی جمع می‌شود. اغلب اسکن PET با استفاده از دستگاه مخصوصی که می‌تواند هر دو را هم‌زمان انجام دهد، با CT اسکن ترکیب می‌شود. این به پزشک اجازه می‌دهد تا نواحی با رادیواکتیویته بالاتر در اسکن PET را با تصویر دقیق‌تر در CT اسکن مقایسه کند. این نوع اسکن PET است که اغلب در بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص گسترش سرطان به غدد لنفاوی کمک کند. اسکن PET همچنین می‌تواند در صورتی مفید باشد که پزشک شما فکر می‌کند سرطان گسترش یافته است اما نمی‌داند به کجا گسترش یافته است.
• اوروگرافی داخل وریدی: اوروگرافی داخل وریدی (که با نام پیلوگرام داخل وریدی یا IVP نیز شناخته می‌شود) نوعی عکس‌برداری با اشعه ایکس از سیستم ادراری است که پس از تزریق یک رنگ مخصوص به داخل ورید انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند نواحی غیرطبیعی در دستگاه ادراری را که در اثر گسترش سرطان دهانه رحم ایجاد شده‌اند، پیدا کند. شایع‌ترین یافته این است که سرطان، حالب‌ها (لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند) را مسدود کرده است. IVP به ندرت برای بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود؛ زیرا سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی نیز در یافتن نواحی غیرطبیعی در دستگاه ادراری و همچنین نواحی دیگری که با IVP دیده نمی‌شوند، خوب عمل می‌کنند.