پرتودرمانی برای سرطان آندومتر

عوارض جانبی کوتاه‌مدت

عوارض جانبی رایج پرتودرمانی شامل خستگی، ناراحتی معده یا مدفوع شل است. خستگی شدید که ممکن است تا حدود ۲ هفته پس از شروع درمان شروع نشود، نیز شایع است. اسهال شایع است، اما معمولاً با داروهای بدون نسخه قابل کنترل است. حالت تهوع و استفراغ ممکن است رخ دهد، اما با دارو قابل درمان است. این عوارض جانبی با پرتوهای خارجی بیشتر از براکی‌تراپی است.

هنگامی که شیمی‌درمانی همراه با پرتودرمانی انجام می‌شود، عوارض جانبی بدتر می‌شود.

تغییرات پوستی که می‌تواند از قرمزی خفیف تا لایه‌برداری و تاول متغیر باشد، بسیار رایج است. پوست ممکن است مایعی ترشح کند که می‌تواند منجر به عفونت شود، بنابراین باید مراقب تمیز کردن و محافظت از ناحیه در معرض اشعه باشد. گاهی اوقات، با بهبودی، پوست در ناحیه تحت درمان تیره‌تر یا انعطاف‌پذیرتر (سخت‌تر) می‌شود.

تشعشع می‌تواند مثانه را تحریک کند و ممکن است در ادرار کردن مشکل داشته باشید. تحریک مثانه که سیستیت پرتویی نامیده می‌شود، می‌تواند منجر به ناراحتی، خون در ادرار و میل به دفع مکرر ادرار شود.

تشعشع همچنین می‌تواند باعث تحریک روده شود. تحریک یا خونریزی مقعدی را پروکتیت پرتویی می‌نامند. گاهی اوقات با تنقیه‌های حاوی استروئید (مانند هیدروکورتیزون) یا شیاف‌های حاوی یک ضدالتهاب درمان می‌شود.

تابش می‌تواند واژن را تحریک کند و منجر به ناراحتی و تخلیه (ترشح) شود. این واژینیت پرتویی نامیده می‌شود. در صورت بروز، پزشک ممکن است دوش را با محلول رقیق پراکسید هیدروژن توصیه کند. هنگامی که تحریک شدید باشد، زخم‌های باز در واژن ایجاد می‌شود که ممکن است نیاز به درمان با کرم استروژن داشته باشد.

تشعشع همچنین می‌تواند منجر به کاهش شمارش خون شود و باعث کم‌خونی (گلبول‌های قرمز کم) و لکوپنی (گلبول‌های سفید پایین) شود. شمارش خون معمولاً طی چند هفته پس از قطع پرتو به حالت عادی برمی‌گردد.

عوارض جانبی طولانی‌مدت

پرتودرمانی ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در پوشش داخلی واژن شود که منجر به خشکی واژن شود. این امر پس از براکی‌تراپی واژینال نسبت به پرتودرمانی لگن شایع تر است. در برخی موارد بافت اسکار می‌تواند در واژن ایجاد شود. بافت اسکار می‌تواند واژن را کوتاه‌تر یا باریک‌تر کند (به نام تنگی واژن)، که می‌تواند رابطه جنسی (نفوذ واژن) را دردناک کند. یک زن می‌تواند با کشیدن چندین بار در هفته دیواره های واژن خود از این مشکل جلوگیری کند. این کار را می‌توان با داشتن رابطه جنسی ۳ تا ۴ بار در هفته یا با استفاده از گشادکننده واژن (یک لوله پلاستیکی یا لاستیکی که برای کشش واژن استفاده می‌شود) انجام داد. با این حال، خشکی واژن و درد هنگام رابطه جنسی می‌تواند از عوارض جانبی طولانی‌مدت پرتو باشد. برخی از مراکز دارای فیزیوتراپیست هایی هستند که در درمان کف لگن تخصص دارند که می‌تواند به درمان این علائم واژن و گاهی اوقات بهبود عملکرد جنسی کمک کند. اگر این مشکلات شما را آزار می‌دهد در این مورد از پزشک خود سوال کنید. همچنین می‌توانید اطلاعات مفیدی را در رابطه جنسی و زن مبتلا به سرطان بیابید.

تشعشعات لگنی می‌تواند به تخمدان‌ها آسیب برساند و در نتیجه یائسگی زودرس ایجاد شود. این موضوع برای اکثر زنانی که برای سرطان آندومتر تحت درمان قرار می‌گیرند مطرح نیست، زیرا آنها قبلاً یائسه شده‌اند، چه به طور طبیعی یا در نتیجه جراحی برای درمان سرطان (هیسترکتومی و برداشتن تخمدان‌ها).

پرتودرمانی لگن همچنین می‌تواند منجر به انسداد شود که مانع از تخلیه مایع از پا می‌شود. این می‌تواند منجر به تورم شدید، به نام لنف ادم شود. لنف ادم یک عارضه جانبی طولانی‌مدت است. پس از قطع تابش از بین نمی‌رود. در واقع ممکن است چندین ماه یا حتی سال‌ها پس از پایان درمان شروع نشود. اگر غدد لنفاوی لگن در طی جراحی برای برداشتن سرطان برداشته شوند، این عارضه جانبی بیشتر است. فیزیوتراپیست‌های تخصصی وجود دارند که می‌توانند به درمان این مشکل کمک کنند. مهم است که در صورت بروز آن فوراً درمان را شروع کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر، لنف ادم را ببینید.

تابش به لگن می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف کند و منجر به شکستگی لگن یا استخوان لگن شود. مهم است که زنانی که سرطان آندومتر داشته‌اند در صورت داشتن درد لگن فوراً با پزشک خود تماس بگیرند. چنین دردی ممکن است ناشی از شکستگی، سرطان مکرر (سرطانی که پس از درمان عود می‌کند) یا سایر شرایط جدی باشد.

تابش لگن همچنین می‌تواند منجر به مشکلات طولانی‌مدت مثانه (سیستیت پرتویی) یا روده (پروکتیت پرتویی) شود. به ندرت، آسیب اشعه به روده می‌تواند باعث انسداد (به نام انسداد) یا ایجاد یک اتصال غیرطبیعی بین روده و واژن یا پوست خارجی شود (به نام فیستول). این شرایط ممکن است نیاز به درمان با جراحی داشته باشد.

اگر عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی دارید، آنها را با پزشک خود در میان بگذارید. کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای تسکین این علائم یا جلوگیری از بروز آنها انجام دهید.