دریافت پرتودرمانی خارجی

پرتودرمانی با پرتو فوتون

پرتودرمانی تطبیقی سه‌بعدی (3D-CRT): در 3D-CRT، پرتوهای تابش از جهات مختلف که برای مطابقت با شکل تومور طراحی شده‌اند، تابانده می‌شوند. این روش با تمرکز دوز تابش بر روی شکل و اندازه دقیق تومور، به کاهش آسیب تابش به بافت‌های طبیعی و از بین بردن بهتر سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

پرتودرمانی با شدت تعدیل‌شده (IMRT): IMRT مانند 3D-CRT است، اما قدرت (شدت) برخی از پرتوها را در نواحی خاص نیز تغییر می‌دهد. این امر امکان هدف قرار دادن دوزهای قوی‌تر به قسمت‌های خاصی از تومور را فراهم می‌کند و به کاهش آسیب به بافت‌های طبیعی بدن در مجاورت تومور کمک می‌کند.

توموتراپی مارپیچی نوعی از IMRT است که تابش را به روش خاصی ارائه می‌دهد. برای این درمان، دستگاه تابش، پرتوهای کوچک زیادی از تابش را از زوایای مختلف در اطراف بدن به تومور می‌تاباند. این امر ممکن است امکان تمرکز دقیق‌تر تابش را فراهم کند.

رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS): این روش در واقع جراحی نیست، بلکه نوعی پرتودرمانی است که دوز زیادی از پرتو را معمولاً در یک جلسه به ناحیه کوچکی از تومور می‌دهد. این روش برای تومورهای مغزی و سایر تومورهای داخل سر استفاده می‌شود. پس از مشخص شدن محل دقیق تومور از طریق اسکن مغز، پرتو از زوایای مختلف به ناحیه تابانده می‌شود تا کمترین تأثیر را بر بافت‌های اطراف داشته باشد. اگرچه به دلیل دقت بالای آن در محل تابش پرتو، «رادیوسرجری» نامیده می‌شود، اما هیچ برش یا شکافی در آن ایجاد نمی‌شود.

پرتودرمانی استریوتاکتیک بدن (SBRT) نامیده می‌شود . SBRT می‌تواند برای برخی از تومورهای ریه، ستون فقرات، کبد، کلیه، پروستات و سایر تومورها استفاده شود.

در بسیاری از کلینیک‌های پرتودرمانی، این فناوری با نام شرکت سازنده دستگاه نامیده می‌شود. ممکن است این نام‌ها را در مرکز درمانی یا هنگام صحبت با تیم مراقبت از سرطان خود یا سایر بیماران بشنوید.

• چاقوی ایکس، چاقوی سایبر و کلیناک: این دستگاه‌ها برای هدف قرار دادن تومور از زوایای مختلف حرکت می‌کنند. سایر برندهای این نوع شامل Synergy – S، Edge، Novalis و TrueBeam هستند.
• گاما نایف از حدود ۲۰۰ پرتو کوچک تابش به طور هم‌زمان استفاده می‌کند که دوز بسیار بالایی ایجاد می‌کند. معمولاً در یک جلسه درمانی انجام می‌شود. مهم است به یاد داشته باشید که در این روش از چاقو استفاده نمی‌شود و هیچ برشی وجود ندارد.
• نوع دیگری از دستگاه، پرتوهای ذرات (مانند پرتوهای یون پروتون یا هلیوم) را از زوایای مختلف به سمت تومور هدف قرار می‌دهد. این ذرات بیشتر انرژی تابش را در انتهای مسیر خود، در مکان‌های دقیق‌تر، آزاد می‌کنند. این امر آسیب به بافت‌ها یا اندام‌های سالم اطراف را محدود می‌کند.

اگرچه به اکثر بیماران در رادیوسرجری استریوتاکتیک، دوز کامل پرتودرمانی در یک جلسه داده می‌شود، اما در صورت نیاز می‌توان آن را تکرار کرد. گاهی اوقات پزشکان پرتودرمانی را در چندین جلسه کوچک‌تر انجام می‌دهند تا دوز یکسان یا کمی بالاتر را دریافت کنند. این روش ممکن است رادیوسرجری فرکشنال یا رادیوتراپی استریوتاکتیک فرکشنال نامیده شود.

پرتودرمانی هدایت‌شده با تصویر (IGRT): بسیاری از رویکردهای درمانی فوق را می‌توان با استفاده از IGRT ارائه داد که در آن اسکن‌های تصویربرداری (مانند سی‌تی‌اسکن یا MRI) قبل از هر جلسه درمان انجام می‌شود. تومور ممکن است قبل از هر درمان دقیقاً در همان محل در بدن نباشد. استفاده از IGRT به متخصص پرتودرمانی اجازه می‌دهد تا موقعیت بیمار یا هدف پرتوهای تابش را در صورت نیاز تنظیم کند تا مطمئن شود که تابش دقیقاً روی تومور متمرکز شده و قرار گرفتن در معرض بافت‌های طبیعی محدود است.

پرتودرمانی هدایت‌شده با MRI: این رویکرد که با نام پرتودرمانی تطبیقی هدایت‌شده با MRI نیز شناخته می‌شود، برخی از ویژگی‌های IMRT، IGRT و SBRT را با هم ترکیب می‌کند. این کار با دستگاهی به نام MRI- linac انجام می‌شود که یک اسکنر MRI را با یک شتاب‌دهنده خطی (linac ، دستگاهی که تابش را ارائه می‌دهد) ترکیب می‌کند.

همانند سایر انواع IGRT، تصاویر MRI را می‌توان قبل از هر درمان گرفت، بنابراین می‌توان هدف تابش را تنظیم کرد تا هرگونه تغییر در موقعیت تومور از آخرین درمان را در نظر بگیرد.

تصاویر MRI همچنین می‌توانند در حین تابش اشعه گرفته شوند. اگر عملکردهای بدن (مانند تنفس یا هضم) باعث شوند تومور از مسیر تابش خارج شود، تابش تا زمانی که دوباره به‌درستی هدف‌گیری شود، متوقف می‌شود. این می‌تواند به کاهش میزان تابش به بافت‌ها و اندام‌های سالم اطراف تومور تا حد امکان کمک کند.

دستگاه‌های MRI- linac توسط شرکت‌های MRIdian و Elekta ساخته می‌شوند.

پرتودرمانی حین عمل (IORT): این نوع پرتودرمانی خارجی است که مستقیماً در حین عمل جراحی به تومور یا تومورها تابانده می‌شود. این روش ممکن است برای تومورهایی که نمی‌توان آنها را به طور کامل برداشت یا زمانی که خطر عود سرطان در همان ناحیه زیاد است، استفاده شود. در حالی که شما خواب هستید (تحت بیهوشی)، جراح بافت‌های طبیعی را از تومور دور می‌کند و آنها را با محافظ‌های مخصوص محافظت می‌کند. این به پزشک اجازه می‌دهد تا یک دوز بزرگ از پرتو را به سرطان بدهد و اثرات آن را بر بافت‌های مجاور محدود کند. IORT در یک اتاق عمل مخصوص انجام می‌شود.

پرتودرمانی با پرتو ذرات

پرتودرمانی با پرتو پروتون، پرتوهای پروتون را به جای فوتون‌ها (اشعه ایکس) بر روی سرطان متمرکز می‌کند. برخلاف فوتون‌ها که از بدن عبور می‌کنند و بافت‌ها را قبل و بعد از برخورد با تومور در معرض تابش قرار می‌دهند، پروتون‌ها فقط مسافت مشخصی را طی می‌کنند، بنابراین بافت‌های پشت تومور در معرض تابش بسیار کمی قرار می‌گیرند. حتی بافت‌های جلوی تومور نیز تابش کمتری نسبت به خود تومور دریافت می‌کنند. این بدان معناست که تابش پرتو پروتون می‌تواند تابش را به سرطان منتقل کند و درعین‌حال آسیب کمتری به بافت‌های طبیعی مجاور وارد کند.

پرتو پروتون ممکن است برای درمان تومورهایی که نزدیک به ساختارهای حیاتی هستند، مانند سرطان‌های زیر، استفاده شود:

• ملانوم چشم
• سرطان پروستات
• تومورهای ستون فقرات
• سارکوم‌های نزدیک قاعده جمجمه
• برخی سرطان‌های سر و گردن
• برخی سرطان‌های دوران کودکی

اگرچه پروتون درمانی ممکن است در موارد خاصی که استفاده از اشعه ایکس بی‌خطر نیست، گزینه‌ای ایمن باشد، اما در هیچ سرطان جامد بزرگسالان، برتری واضحی نسبت به فوتون درمانی سنتی نشان داده نشده است. با توجه به این موضوع، تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود که پروتون درمانی دقیقاً در کجای درمان سرطان قرار می‌گیرد.

پروتون درمانی فقط در مراکز درمانی خاصی در ایالات متحده موجود است. همچنین ممکن است در حال حاضر تحت پوشش همه شرکت‌های بیمه نباشد.