چگونه سرطان و درمان سرطان می‌تواند بر باروری در مردان تأثیر بگذارد

زمان تقریبی مطالعه

۱۷ دقیقه

فهرست مطالب در این مقاله

چگونه سرطان و درمان سرطان می‌تواند بر باروری در مردان تأثیر بگذارد

باروری و ناباروری مردان

باروری به داشتن توانایی برای باردارشدن یا داشتن فرزند اشاره دارد. برای مردان، باروری به این معنی است که آنها می‌توانند از طریق فعالیت جنسی طبیعی، صاحب فرزند شوند. باروری یک فرد بستگی به عملکرد اندام‌های تناسلی او آن طور که باید کار کند و عوامل دیگری مانند زمان و چند بار رابطه جنسی، هورمون‌های خاص و اینکه آیا شریک زندگی او مشکلی در باروری دارد یا خیر، دارد.

زمانی که فردی نمی‌تواند بچه‌دار شود، به آن ناباروری یا نابارور بودن می‌گویند. برای مردان، ناباروری به این معنی است که آنها قادر به داشتن فرزند از طریق فعالیت جنسی طبیعی نیستند. پزشکان معمولاً وقتی فردی را نابارور می‌دانند که پس از ۱۲ ماه یا بیشتر از فعالیت جنسی منظم، قادر به بچه‌دارشدن نباشد.

مشکلات باروری را می توان مشکلات یا تغییرات باروری نیز نامید. آنها زمانی اتفاق می‌افتند که سطح هورمون‌های خاصی به طور غیرطبیعی پایین یا بالا باشد یا اگر اندام‌های تولیدمثل برداشته شوند یا به‌درستی کار نکنند. برخی افراد هرگز متوجه نمی‌شوند که چرا مشکلات باروری دارند. بسیاری از کارشناسان معتقدند استرس و اضطراب می‌تواند باعث تغییراتی شود که در ناباروری نقش دارد.

افراد مبتلا به انواع خاصی از سرطان یا افرادی که تحت درمان سرطان هستند ممکن است مشکلات باروری داشته باشند. کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان اغلب مورد توجه ویژه هستند. می‌توانید در مورد سرطان‌های خاص بزرگسالان و دوران کودکی در سرطان A تا Z اطلاعات بیشتری کسب کنید و در مورد اینکه چگونه سرطان و درمان سرطان می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد، می‌توانید در مورد چگونگی تأثیرگذاری بر باروری اطلاعات بیشتری کسب کنید.

این اطلاعات برای مردان مبتلا به سرطان است. اگر یک مرد همجنس‌گرا یا تراجنسیتی هستید، لطفاً با تیم مراقبت از سرطان خود در مورد نیازهایی که در اینجا به آنها اشاره نشده است، صحبت کنید.

چرا مشکلات باروری ممکن است ایجاد شود

وقتی زن و شوهری بچه‌دار می‌شوند (باردار می‌شوند) به این حالت لقاح یا تولیدمثل می‌گویند . وقتی یک نوزاد به طور طبیعی به وجود می‌آید، چیزهای زیادی باید رخ دهد تا این اتفاق بیفتد. هرگونه تغییر در نحوه عملکرد یک اندام یا تغییر در هورمونی که برای رشد اسپرم لازم است می‌تواند مانع از بارداری شود. به عبارت دیگر، ممکن است یک “نقص عملکرد سیستم بدن” وجود داشته باشد که می‌تواند باروری مرد را تغییر دهد و بر توانایی او برای داشتن فرزند تأثیر بگذارد. برخی از مشکلات سلامتی، از جمله سرطان، می‌تواند بر این موارد تأثیر بگذارد. در اینجا مواردی وجود دارد که ممکن است در یک مرد اتفاق بیفتد:

  • یک تومور یا مشکل دیگر ممکن است اندامی را مسدود کرده یا به آن فشار بیاورد و باعث شود که به‌درستی کار نکند.
  • هورمون‌هایی که برای کمک به بارداری مورد نیاز هستند ممکن است مختل شوند.
  • ممکن است بیضه‌ها اسپرم سالم نسازند یا ممکن است اسپرم کمتر یا اصلاً تولید نکنند.
  • روند انزال اسپرم ممکن است مختل شود.

در بسیاری از موارد، جراحی یا درمان سرطان می‌تواند بیشتر از خود سرطان در برخی از بخش‌های فرایند تولیدمثل تداخل داشته باشد و بر توانایی شما برای بچه‌دارشدن تأثیر بگذارد. انواع مختلف جراحی‌ها و درمان‌ها می‌توانند اثرات متفاوتی داشته باشند. خطر ناباروری بسته به موارد زیر متفاوت است:

  • سن بیمار و مرحله رشد؛ به‌عنوان مثال، قبل یا بعد از بلوغ، در جوانی، در بزرگسالی و غیره.
  • نوع و وسعت جراحی
  • نوع درمان داده شده (پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی، پیوند سلول‌های بنیادی)
  • دوز درمان

بسیار مهم است که با تیم مراقبت از سرطان خود صحبت کنید تا بدانید چگونه یک جراحی سرطان یا درمانی که برای شما توصیه می‌شود ممکن است قبل از انجام جراحی یا شروع درمان بر باروری تأثیر بگذارد. اگر قبل از جراحی یا درمان در مورد این نگرانی‌ها صحبت نمی‌شود، مهم است که دراسرع‌وقت پس از جراحی یا زمانی که درمان شروع می‌شود، مطرح شوند. تصور نکنید که پزشک یا پرستار از شما در مورد نگرانی‌های باروری سؤال می‌کند. ممکن است مجبور شوید گفتگو را خودتان شروع کنید. در مورد اینکه چگونه سرطان و درمان سرطان می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد، درباره صحبت با تیم مراقبت‌های سلامت خود بیشتر بخوانید. شما باید مطمئن شوید که اطلاعات، پشتیبانی یا منابع کافی برای کمک به شما برای مقابله با هرگونه شک و تردید، احساس و مشکلات باروری مورد انتظار به دست آورده‌اید.

درمان سرطان و باروری

عمل جراحی

ممکن است برای توموری که در داخل یا نزدیک اندامی مانند بیضه، آلت تناسلی، مثانه یا راست‌روده قرار دارد، جراحی لازم باشد. همچنین ممکن است برای توموری که در داخل یا نزدیک سیستم عصبی قرار دارد، مانند مغز یا نخاع، مورد نیاز باشد. این جراحی‌ها ممکن است بر باروری مرد تأثیر بگذارد.

جراحی سرطان بیضه

برداشتن بیضه از طریق جراحی، اورکیکتومی نامیده می‌شود. این یک درمان رایج برای سرطان بیضه است. تا زمانی که یک مرد یک بیضه سالم داشته باشد، پس از جراحی به تولید اسپرم ادامه می‌دهد. اما برخی از مردان مبتلا به سرطان بیضه قدرت باروری ضعیفی دارند زیرا بیضه باقی مانده به خوبی کار نمی‌کند. به همین دلیل، ذخیره کردن در بانک اسپرم قبل از برداشتن بیضه درحال‌حاضر برای بیمارانی که علاقه‌مند به حفظ باروری خود هستند توصیه می‌شود. به این می‌گویند حفظ باروری. در مورد باروری و نگرانی‌های هورمونی در پسران و مردان مبتلا به سرطان بیضه بیشتر بخوانید.

جراحی سرطان پروستات

برخی از مردان مبتلا به سرطان پروستات که فراتر از پروستات به بافت‌های مجاور گسترش‌یافته است، ممکن است هر دو بیضه را برای توقف تولید تستوسترون و کاهش رشد سلول‌های سرطانی پروستات برداشته شوند. این جراحی را اورکیکتومی دوطرفه می‌نامند. این مردان نمی‌توانند بچه‌دار شوند مگر اینکه قبل از جراحی اسپرم را ذخیره کنند. می‌توانید درباره جراحی سرطان پروستات اطلاعات بیشتری کسب کنید.

برای مردانی که سرطان پروستات دارند که فراتر از غده پروستات گسترش نیافته است، جراحی برای برداشتن غده پروستات و وزیکول‌های منی یکی از گزینه‌های درمانی است. به این عمل پروستاتکتومی رادیکال می‌گویند. پروستات و وزیکول‌های منی قسمت‌هایی از بدن هستند که با هم مایع منی تولید می‌کنند. جراحی غده پروستات را برداشته و مردان را بدون تولید منی و بدون انزال اسپرم بعد از عمل جراحی می‌گذارد. با تحریک جنسی، مردان همچنان می‌توانند ارگاسم داشته باشند، اما هیچ مایعی از آلت تناسلی خارج نمی‌شود. جراحی پروستات برای برداشتن پروستات همچنین می‌تواند به اعصابی که به مرد اجازه نعوظ می‌دهد آسیب برساند و باعث اختلال نعوظ (ED) شود. این بدان معناست که او ممکن است نتواند نعوظ کافی برای مقاربت جنسی داشته باشد. در بخش جراحی سرطان پروستات می‌توانید اطلاعات بیشتری کسب کنید.

حتی اگر بیمار بتواند نعوظ داشته باشد، اگر در حین ارگاسم منی از آلت تناسلی خارج نشود، نمی‌تواند از طریق رابطه جنسی بچه‌دار شود. بیضه‌ها هنوز اسپرم می‌سازند، اما لوله‌هایی که اسپرم را از کیسه بیضه به مجرای ادرار می‌رسانند در حین برداشتن غده پروستات بریده می‌شوند و بسته می‌شوند. این منجر به انسداد جریان اسپرم می‌شود. بااین‌حال، حتی پس از برداشتن غده پروستات، هنوز راه‌هایی برای گرفتن اسپرم از بیضه وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر، استخراج اسپرم بیضه و آسپیراسیون اسپرم اپیدیدیم در حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان را ببینید.

جراحی سرطان مثانه

جراحی برای درمان برخی از سرطان‌های مثانه بسیار شبیه پروستاتکتومی رادیکال است، با این تفاوت که مثانه نیز همراه با پروستات و وزیکول‌های منی برداشته می‌شود. این روش رادیکال سیستکتومی نامیده می‌شود.

از آنجایی که در این جراحی مثانه و غده پروستات برداشته می‌شود، تولید منی و انزال اسپرم پس از جراحی صورت نمی‌گیرد. با تحریک جنسی، مردان همچنان می‌توانند ارگاسم داشته باشند، اما هیچ مایعی از آلت تناسلی خارج نمی‌شود. جراحی برای برداشتن مثانه همچنین می‌تواند به اعصابی که به مرد اجازه نعوظ می‌دهد آسیب برساند و باعث اختلال نعوظ (ED) شود. این بدان معناست که او نمی‌تواند نعوظ کافی برای دخول جنسی داشته باشد. درباره جراحی سرطان مثانه اطلاعات بیشتری کسب کنید.

حتی اگر بتوانید نعوظ داشته باشید، اگر در حین ارگاسم منی از آلت تناسلی خارج نشود، نمی‌توانید در حین رابطه جنسی بچه‌دار شوید. بیضه‌ها هنوز هم اسپرم می‌سازند، اما لوله‌هایی که اسپرم را حمل می‌کنند (واز دفران) در حین برداشتن مثانه و غده پروستات بریده شده و بسته می‌شوند. این مسیر جریان اسپرم را مسدود می‌کند. بااین‌حال، حتی پس از برداشتن مثانه و غده پروستات، راه‌هایی برای حذف اسپرم از بیضه یا محل ذخیره اسپرم آن و استفاده از آنها برای بارور کردن تخمک وجود دارد.

سایر جراحی‌ها

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اعضای بدن، اندام‌های جنسی و عملکرد جنسی که در اینجا مورد بحث قرار گرفته است، جنسیت و مرد بالغ مبتلا به سرطان را بخوانید.

چند نوع جراحی سرطان می‌تواند به اعصابی که برای انزال منی نیاز است آسیب برساند. آنها شامل برداشتن غدد لنفاوی در شکم است که ممکن است بخشی از جراحی سرطان بیضه و برخی سرطان‌های روده بزرگ باشد. هنگام برداشتن غدد لنفاوی ممکن است اعصاب آسیب ببینند و این می‌تواند مشکلاتی در انزال ایجاد کند. گاهی اوقات جراحی می‌تواند به طور دائم به اعصاب پروستات و وزیکول‌های منی آسیب برساند که به طور معمول باعث فشرده‌شدن و شل‌شدن این اندام‌ها برای حرکت مایع منی به خارج از بدن می‌شود.

هنگامی که این عمل‌ها بر اعصاب تأثیر می‌گذارند، منی همچنان تولید می‌شود، اما در هنگام ارگاسم (اوج لذت) از آلت تناسلی خارج نمی‌شود. در عوض می‌تواند به سمت عقب به مثانه جریان یابد (به نام انزال پس‌گرد) یا به جایی نمی‌رسد. در موارد انزال پس‌گرد ، داروها گاهی اوقات می‌توانند انزال طبیعی مایع منی را بازیابی کنند.

متخصصان باروری گاهی اوقات می‌توانند با استفاده از چندین نوع درمان از جمله انزال تحریک‌کننده الکتریکی، اسپرم مردان را جمع‌آوری کنند به جراحی انزال الکتریکی یا آسپیراسیون اسپرم در حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان مراجعه کنید.

پرتودرمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. تشعشعاتی که مستقیماً به بیضه‌ها یا نواحی اطراف لگن می‌رسد، می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد. این به این دلیل است که پرتو در دوزهای بالا سلول‌های بنیادی تولیدکننده اسپرم را از بین می‌برد.

پرتودرمانی برای سرطان بیضه

برای درمان برخی از انواع سرطان بیضه، پرتو مستقیماً به سمت بیضه‌ها هدف قرار می‌گیرد و ممکن است برای درمان لوسمی دوران کودکی استفاده شود. مردان جوان مبتلا به سمینوما (نوعی سرطان بیضه) ممکن است پس از برداشتن بیضه به پرتو در ناحیه کشاله ران نیاز داشته باشند. پرتو بسیار نزدیک به بیضه باقی مانده است و به آن آسیب می‌رساند. حتی زمانی که مردی برای درمان تومور در شکم یا لگن خود پرتو می‌گیرد، بیضه‌های او همچنان ممکن است به اندازه کافی اشعه دریافت کنند که به تولید اسپرم آسیب برساند.

گاهی اوقات تابش اشعه به مغز بر هیپوتالاموس و غده هیپوفیز تأثیر می‌گذارد. هیپوتالاموس و غده هیپوفیز با هم کار می‌کنند تا دو هورمون مهم به نام‌های LH و FSH تولید کنند. این هورمون‌ها در جریان خون ترشح می‌شوند و به بیضه‌ها سیگنال می‌دهند که تستوسترون بسازند و همچنین اسپرم تولید کنند. زمانی که سرطان یا درمان‌های سرطان با این سیگنال‌ها تداخل داشته باشند، تولید اسپرم می‌تواند کاهش یابد و ناباروری رخ دهد.

ممکن است یک مرد در حین دریافت پرتودرمانی همچنان بارور باشد، اما ممکن است اسپرم در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه آسیب ببیند. به همین دلیل، مهم است که بدانید چه مدت باید منتظر بمانید تا فعالیت جنسی محافظت نشده را از سر بگیرید یا برای بارداری تلاش کنید. پزشک شما می‌تواند شرایط شما را در نظر بگیرد و اطلاعات خاصی در مورد مدت زمانی که باید منتظر بمانید به شما بدهد.

در مقاله پرتودرمانی می‌توانید جزئیات بیشتری در مورد این نوع درمان به دست آورید.

پرتودرمانی برای سرطان پروستات

کاشت بذر برای سرطان پروستات (براکی‌تراپی) دوز زیادی از تابش به بیضه‌ها نمی‌دهد و بسیاری از مردان بارور می‌مانند یا تولید اسپرم را بازیابی می‌کنند. بااین‌حال، مهم است که مطمئن شوید دستورالعمل‌های مهمی را که باید در حین و بعد از براکی‌تراپی رعایت کنید، درک می‌کنید، مانند:

  • پرهیز از رابطه جنسی و مدت‌زمان
  • استفاده از کنترل بارداری، و برای چه مدت
  • محدود کردن تماس نزدیک با زن باردار و کودکان برای مدت معینی.

پرتودرمانی سرطان پروستات از یک دستگاه خارج از بدن بیشتر احتمال دارد که باعث ناباروری دائمی شود، حتی اگر بیضه‌ها محافظ باشند. (به محافظ پرتودرمانی در حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان مراجعه کنید.)

شیمی‌درمانی

در دوران بلوغ، بیضه‌ها شروع به ساختن اسپرم می‌کنند و به طور معمول تا پایان عمر مرد به این کار ادامه می‌دهند. بااین‌حال، برخی داروهای شیمی‌درمانی که در دوران کودکی تجویز می‌شوند، می‌توانند به بیضه‌ها آسیب برسانند و بر توانایی آنها برای تولید اسپرم تأثیر بگذارند. انواع خاصی از شیمی‌درمانی در مراحل بعدی زندگی نیز می‌تواند بر تولید اسپرم تأثیر بگذارد.

سلول‌ها به‌عنوان زاد و ولد سلول‌های دیگر که تقسیم شده‌اند شروع می‌شوند. وقتی سلول‌ها جدید هستند، نابالغ هستند و به‌طور کامل کار نمی‌کنند. شیمی‌درمانی  با ازبین‌بردن سلول‌های بدن که به سرعت در حال تقسیم‌شدن هستند، عمل می‌کند. از آنجایی که سلول‌های اسپرم به سرعت تقسیم می‌شوند، هدف آسانی برای آسیب توسط شیمی‌درمانی هستند. اگر تمام سلول‌های نابالغ در بیضه‌ها که برای تولید اسپرم جدید (سلول‌های بنیادی اسپرماتوگونیال) تقسیم می‌شوند، به حدی آسیب ببینند که دیگر نتوانند سلول‌های اسپرم بالغ را تولید کنند، ناباروری دائمی به وجود می‌آید.

پس از شیمی‌درمانی، تولید اسپرم کند می‌شود یا ممکن است به طور کامل متوقف شود. میزانی از تولید اسپرم ممکن است بازگردد، اما ممکن است چندین سال طول بکشد، و گاهی اوقات اصلاً بازنمی‌گردد.

داروهای شیمی‌درمانی که با خطر ناباروری در مردان مرتبط هستند عبارت‌اند از:

  • بوسولفان
  • کربوپلاتین
  • کارموستین
  • کلرامبوسیل
  • سیس پلاتین
  • سیکلوفسفامید
  • سیتارابین
  • سیتوزین آرابینوزید
  • داکتینومایسین
  • دوکسوروبیسین
  • ایفوسفامید
  • لوموستین
  • ملفالان
  • خردل نیتروژن ( مکلورتامین )
  • پروکاربازین
  • تیوتپا
  • وین بلاستین
  • وین کریستین

دوزهای بالاتر این داروها به‌احتمال زیاد باعث تغییرات دائمی باروری می‌شوند و ترکیبی از داروها می‌تواند اثرات بیشتری داشته باشد. هنگامی که مردان با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در ناحیه شکم یا لگن تحت درمان قرار می‌گیرند، خطر ناباروری دائمی حتی بیشتر می‌شود.

برخی دیگر از داروهای شیمی‌درمانی، مانند مواردی که در اینجا ذکر شده است، دارای مقدار کمتری خطر ناباروری در مردان هستند :

  • ۵-فلوئورواوراسیل (۵-FU)
  • ۶-مرکاپتوپورین (۶-MP)
  • آمساکرین
  • بلئومایسین
  • داکاربازین
  • دانوروبیسین
  • اپی روبیسین
  • Etoposide (VP-16)
  • فلودارابین
  • متوترکسات
  • میتوکسانترون
  • تیوگوانین (۶-TG)

با پزشک خود در مورد داروهای شیمی‌درمانی که دریافت خواهید کرد و خطرات باروری ناشی از آنها صحبت کنید.

درمان هدفمند و ایمونوتراپی

درمان هدفمند و داروهای ایمونوتراپی متفاوت از داروهای شیمی‌درمانی استاندارد به سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. اطلاعات کمی در مورد تأثیر آنها بر باروری یا مشکلات دوران بارداری وجود دارد.

مردانی که تالیدومید یا لنالیدومید مصرف می‌کنند در معرض خطر بالایی برای ایجاد نقایص مادرزادی در جنینی هستند که در معرض این داروها قرار دارند که می‌تواند تا چند ماه پس از پایان درمان در مایع منی باقی بماند. انکولوژیست‌ها توصیه می‌کنند که مردان و هر شریک جنسی که قادر به باردارشدن است از روش‌های بسیار مؤثر پیشگیری از بارداری استفاده کنند، به‌عنوان مثال کاندوم برای مرد و یک هورمون ضدبارداری طولانی‌مدت یا IUD برای زن.

برای آشنایی بیشتر با این درمان‌های سرطان، به درمان هدفمند و ایمونوتراپی مراجعه کنید.

هورمون‌درمانی

برخی از درمان‌های هورمونی که برای درمان پروستات یا سایر سرطان‌ها استفاده می‌شوند، می‌توانند بر هورمون‌هایی که به رشد اسپرم کمک می‌کنند، تأثیر بگذارند. تولید و تعداد اسپرم می‌تواند کمتر باشد. این می‌تواند بر توانایی شما برای داشتن فرزند تأثیر بگذارد. این داروها همچنین می‌توانند عوارض جانبی جنسی مانند کاهش میل جنسی و مشکلات نعوظ را در زمانی که بیماران مصرف می‌کنند، ایجاد کنند. کاهش تولید اسپرم و عوارض جنسی پس از قطع این داروها بهبود می‌یابد.

پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی

پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی معمولاً شامل دریافت دوزهای بالای شیمی‌درمانی و گاهی اشعه به کل بدن قبل از عمل است. در بیشتر موارد، اثر جانبی این روش‌ها این است که به طور دائم از توانایی مردان در ساخت اسپرم جلوگیری می‌کند. این منجر به تغییرات مادام العمر در باروری می‌شود. (برای اطلاعات بیشتر در مورد این بخش‌های فرآیند پیوند، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را ببینید.) اگر می‌خواهید بیشتر بدانید، پیوند سلول‌های بنیادی را ببینید.

وبلاگ
به دیگران در مورد سرطان خود بگویید

فهمیدن اینکه سرطان دارید می‌تواند برای شما و همچنین دوستان و خانواده‌تان طاقت‌فرسا باشد. مردم اغلب نمی‌دانند چه بگویند. ممکن است احساس غم و ناراحتی کنند و از ناراحت کردن شما بترسند. ممکن است از احتمال از دست دادن شما بترسند. گاهی اوقات مردم راحت‌ترند چیزی نگویند زیرا می‌ترسند حرف اشتباهی بزنند. برخی افراد راحت صحبت می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است بیش از حد محتاط شوند یا بیش از حد شاد رفتار کنند.

ادامه مطلب »
وبلاگ
مراقب سرطان کیست؟

مراقب شخصی است که اغلب به فرد مبتلا به سرطان کمک می‌کند؛ اما برای این کار پولی دریافت نمی‌کند. مراقبین ممکن است شریک زندگی، اعضای خانواده یا دوستان نزدیک باشند. اغلب، آنها برای مراقبت از آنها آموزش ندیده‌اند. بسیاری از اوقات، آنها راه نجات فرد مبتلا به سرطان هستند. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های حرفه‌ای برای ارائه مراقبت پول می‌گیرند. آنها تمایل دارند نقش‌های محدودتری داشته باشند و در اینجا به تفصیل مورد بحث قرار نگرفته‌اند.

ادامه مطلب »
وبلاگ
مکمل‌های غذایی چیستند؟

اصطلاح “مکمل غذایی” به طیف گسترده‌ای از محصولات از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی، گیاهان و سایر مواد گیاهی، اسیدهای آمینه، آنزیم‌ها و غیره اشاره دارد. می‌توانید مکمل‌های غذایی را به اشکال مختلف مانند قرص، صمغ، پودر، مایعات، چای و بارها پیدا کنید.
برخی از نمونه‌های مکمل‌های رایج عبارت‌اند از: آشواگاندا، بربرین، کورستین، شنبلیله، نقره کلوئیدی، ترنجبین و ال تیانین.

ادامه مطلب »
اسکرول به بالا