سرطان روده بزرگ: عوامل خطر و پیشگیری

در این صفحه: در مورد عواملی که شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند، اطلاعات بیشتری کسب خواهید کرد.

عامل خطر هر عاملی است که احتمال ابتلای فرد به سرطان را افزایش دهد. اگرچه عوامل خطر اغلب بر پیشرفت سرطان تأثیر می‌گذارند، اما بیشتر آنها مستقیماً باعث سرطان نمی‌شوند. برخی از افراد با چندین عامل خطر هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوند، درحالی‌که برخی دیگر که هیچ فاکتور خطر شناخته شده‌ای ندارند، دچار سرطان می‌شوند. دانستن عوامل خطر و صحبت در مورد آنها با پزشک ممکن است به شما کمک کند شیوه زندگی و انتخاب‌های مراقبت سلامتی آگاهانه‌تری داشته باشید.

احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در فردی با میانگین خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ حدود ۵درصد است. به‌طور کلی، اکثر سرطان‌های روده بزرگ (حدود ۹۵٪) به صورت پراکنده در نظر گرفته می‌شوند، به این معنی که تغییرات ژنتیکی به طور تصادفی پس از تولد فرد ایجاد می‌شود، بنابراین هیچ خطری برای انتقال این تغییرات ژنتیکی به فرزندان وجود ندارد. سرطان‌های ارثی روده بزرگ کمتر شایع هستند (حدود ۵٪ تا ۱۰٪) و زمانی رخ می‌دهند که جهش یا تغییرات ژنی از یک نسل به نسل بعدی در یک خانواده منتقل می‌شود (به زیر مراجعه کنید). ۱۰ تا ۱۵درصد دیگر از سرطان‌های روده بزرگ در افرادی با سابقه خانوادگی سرطان کولون یا رکتوم تشخیص داده می‌شود اما وضعیت ارثی شناخته شده‌ای ندارند (به زیر مراجعه کنید). بیشتر اوقات، علت سرطان روده بزرگ مشخص نیست. بااین‌حال، عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در فرد افزایش دهد:

• سن. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با افزایش سن افراد افزایش می یابد. سرطان روده بزرگ می‌تواند در بزرگسالان جوان و نوجوانان رخ دهد، اما اکثر سرطان‌های روده بزرگ در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد. برای سرطان کولون، میانگین سنی در زمان تشخیص برای مردان ۶۸ سال و برای زنان ۷۲ سال است. برای سرطان رکتوم، میانگین سنی ۶۳ سال برای مردان و زنان است. بزرگسالان ۶۵ سال و بالاتر که مبتلا به سرطان روده بزرگ تشخیص داده می‌شوند، به‌ویژه در مورد درمان سرطان با چالش‌های منحصر به فردی روبرو هستند. درباره پیری و سرطان بیشتر بدانید.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که درحالی‌که سرطان روده بزرگ هنوز بیشتر در افراد مسن تشخیص داده می‌شود، براساس آخرین آمار، میزان بروز سرطان روده بزرگ حدود ۳.۶درصد در سال در بزرگسالان ۵۵ سال و بالاتر کاهش می‌یابد. در همین حال، به‌طور سالانه، میزان بروز در بزرگسالان کمتر از ۵۵ سال ۲درصد افزایش یافته است. این افزایش تا حد زیادی به دلیل افزایش تعداد سرطان رکتوم است. حدود ۱۱درصد از همه تشخیص‌های روده بزرگ در افراد زیر ۵۰ سال است. دلیل این افزایش در بزرگسالان جوان به خوبی شناخته نشده است و یک حوزه تحقیقاتی فعال است.

• جنسیت. مردان نسبت به زنان، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
• سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ. اگر بستگان درجه یک (والدین، برادران، خواهران، فرزندان) یا بسیاری دیگر از اعضای خانواده (پدربزرگ و مادربزرگ، خاله، عمو، خواهرزاده، برادرزاده، نوه، پسرعمو) سرطان روده بزرگ داشته باشند، ممکن است سرطان روده بزرگ در خانواده ایجاد شود. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که اعضای خانواده قبل از ۶۰ سالگی با سرطان روده بزرگ تشخیص داده شوند. اگر فردی سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری تقریباً دو برابر می‌شود. اگر سایر بستگان نزدیک نیز به سرطان روده بزرگ مبتلا شده باشند یا اگر یکی از بستگان درجه اول در سنین پایین‌تر تشخیص داده شود، خطر بیشتر افزایش می‌یابد.

حدود ۵ تا ۶درصد از موارد سرطان روده بزرگ با جهش‌های ژنتیکی ارثی مرتبط است که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد و بر روش درمان سرطان تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل است که اگر سرطان روده بزرگ در شما تشخیص داده شده باشد، ممکن است پزشک ارزیابی جهش‌های ارثی را توصیه کند. ارزیابی ممکن است شامل بررسی تاریخچه شخصی و خانوادگی سرطان و آزمایش مولکولی بافت تومور باشد.

مهم است که با اعضای خانواده در مورد سابقه سرطان روده بزرگ در خانواده صحبت کنید. اگر فکر می‌کنید ممکن است سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ داشته باشید، قبل از انجام هرگونه آزمایش ژنتیکی با یک مشاور ژنتیک صحبت کنید. فقط آزمایش ژنتیک می‌تواند نشان دهد که آیا شما جهش ژنتیکی دارید یا خیر، و مشاوران ژنتیک برای توضیح خطرات و مزایای آزمایش ژنتیک آموزش دیده‌اند.

• شرایط ارثی نادر. اعضای خانواده‌هایی که برخی از بیماری‌های ارثی غیرمعمول دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و همچنین انواع دیگر سرطان هستند. این شامل:
  • سندرم لینچ که به آن سرطان روده بزرگ غیرپلیپوز ارثی (HNPCC) نیز گفته می‌شود.
  • پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
  • پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی تضعیف‌شده (AFAP)، زیرگروهی از FAP
  • سندرم گاردنر، یک زیرگروه از FAP
  • سندرم پولیپوز نوجوانان (JPS)
  • سندرم مویر-توره، زیرگروهی از سندرم لینچ
  • پولیپوز مرتبط با (MAP)
  • سندرم پوتز جگرز (PJS)
  • سندرم Turcot، یک زیرگروه از FAP و سندرم لینچ
• بیماری التهابی روده (IBD). افراد مبتلا به IBD، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون، ممکن است دچار التهاب مزمن روده بزرگ شوند. این امر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد. IBD با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یکسان نیست. IBS خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی‌دهد.
• پولیپ آدنوماتوز (آدنوم). پولیپ‌ها سرطان نیستند، اما برخی از انواع پولیپ‌ها به نام آدنوم می‌توانند در طول زمان به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. پولیپ‌ها را اغلب می‌توان با استفاده از ابزاری در طول کولونوسکوپی، (آزمایشی که در آن پزشک با استفاده از یک لوله روشن، پس از آرام‌سازی بیمار، به داخل روده بزرگ نگاه می‌کند،) کاملاً برداشته می‌شود. برداشتن پولیپ می‌تواند از سرطان روده بزرگ جلوگیری کند. افرادی که آدنوم داشته‌اند در معرض خطر بیشتری برای پولیپ‌های اضافی و سرطان روده بزرگ هستند و آنها باید به طور مرتب آزمایش‌های غربالگری را انجام دهند (به غربالگری مراجعه کنید).
• سابقه شخصی انواع خاصی از سرطان. احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در افرادی که قبلاً سابقه شخصی سرطان روده بزرگ دارند یا سرطان تخمدان یا سرطان رحم تشخیص داده شده است.
• کم‌تحرکی و چاقی. افرادی که سبک زندگی غیرفعال دارند، یعنی ورزش منظم ندارند و زیاد می‌ شینند، و افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
• غذا/رژیم غذایی. تحقیقات کنونی به‌طور مداوم مصرف بیشتر گوشت قرمز و گوشت فراوری شده را با خطر بالاتر ابتلا به این بیماری مرتبط می‌کند. سایر فاکتورهای رژیمی نیز مورد مطالعه قرار گرفته‌اند تا مشخص شود آیا آنها بر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ تأثیر می‌گذارند یا خیر، اما داده‌ها در مورد اینکه کدام رژیم‌ها یا مواد غذایی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را تغییر می‌دهند، سازگار نیستند.
• سیگار کشیدن. مطالعات اخیر نشان داده است که احتمال مرگ افراد سیگاری در اثر سرطان روده بزرگ بیشتر از افراد غیرسیگاری است. درباره ترک مصرف دخانیات بیشتر بدانید.