سرطان کبد: تشخیص

آزمایش‌های زیادی برای تشخیص سرطان کبد استفاده می‌شود. تمام تست‌هایی که در اینجا توضیح داده شده است برای هر فردی استفاده نمی‌شود. پزشک شما ممکن است این عوامل را هنگام انتخاب یک آزمایش تشخیصی در نظر بگیرد:

نوع سرطان مشکوک

علائم و نشانه‌های شما

سن و سلامت عمومی شما

نتایج آزمایش‌های پزشکی قبلی

آزمایش‌های زیر ممکن است برای تشخیص کارسینوم سلول‌های کبدی (HCC) استفاده شود.

معاینه فیزیکی. اگر فردی علائم HCC را داشته باشد، پزشک شکم را برای بررسی توده‌ها، تورم یا سایر تغییرات در کبد، طحال و سایر اندام‌های مجاور احساس می‌کند. پزشک همچنین به دنبال تجمع غیرطبیعی مایع در شکم و علائم زردی از جمله زردشدن پوست و سفیدی چشم می‌گردد.

آزمایش‌های خون. هم‌زمان با معاینه فیزیکی، پزشک به‌احتمال زیاد یک آزمایش خون برای یافتن ماده‌ای به نام آلفا فتوپروتئین (AFP) انجام می‌دهد. در ایالات متحده، AFP در سطوح بالا در خون حدود ۵۰٪ تا ۷۰٪ از افرادی که HCC دارند یافت می‌شود. پزشک همچنین خون فرد را آزمایش می‌کند تا ببیند آیا هپاتیت B یا C وجود دارد یا خیر. آزمایش‌های خون دیگر می‌تواند نشان دهد که کبد چقدر خوب کار می‌کند.

علاوه‌بر این، معمولاً آزمایش‌های دیگری برای تشخیص HCC، یافتن محل قرارگیری تومور در کبد و مشاهده اینکه آیا به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته است، مورد نیاز است. پس از معاینه فیزیکی و آزمایش خون، پزشک ممکن است ۱ یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را توصیه کند:

سونوگرافی. سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از ساختارهای داخل بدن استفاده می‌کند. امواج صوتی از کبد، سایر اندام‌ها و تومورها منعکس می‌شود. هر کدام تصویر متفاوتی را روی مانیتور کامپیوتر ایجاد می‌کنند.

توموگرافی کامپیوتری (CT یا CAT) اسکن. سی‌تی‌اسکن با استفاده از اشعه ایکس که از زوایای مختلف گرفته شده است، تصویری سه‌بعدی از داخل بدن ایجاد می‌کند. یک کامپیوتر این تصاویر را در یک نمای مقطعی با جزئیات ترکیب می‌کند که هرگونه ناهنجاری یا تومور را نشان می‌دهد. گاهی اوقات یک رنگ مخصوص به نام ماده کنتراست قبل از اسکن داده می‌شود تا جزئیات بهتری بر روی تصویر ارائه شود. این رنگ را می‌توان در ورید بیمار تزریق کرد یا به صورت مایع برای بلعیدن به او داد. اغلب، HCC را می‌توان براساس ویژگی‌های خاص سرطان که در سی‌تی‌اسکن دیده می‌شود، تشخیص داد. این به بیماران کمک می‌کند تا از بیوپسی کبد اجتناب کنند (به زیر مراجعه کنید). برای اندازه‌گیری اندازه تومور می‌توان از سی‌تی‌اسکن استفاده کرد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). MRI از میدان‌های مغناطیسی و نه اشعه ایکس برای تولید تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌کند. از MRI می‌توان برای اندازه‌گیری اندازه تومور استفاده کرد. یک رنگ مخصوص به نام ماده کنتراست قبل از اسکن داده می‌شود تا تصویر واضح‌تری ایجاد شود. این رنگ را می‌توان در ورید بیمار تزریق کرد یا به صورت مایع برای بلعیدن به او داد.

آنژیوگرافی. آنژیوگرافی یک عکس اشعه ایکس از رگ‌های خونی است. یک رنگ به جریان خون تزریق می‌شود تا رگ‌های خونی کبد در عکس‌برداری اشعه ایکس نشان داده شوند.

لاپاراسکوپی. لاپاراسکوپی آزمایشی است که به پزشک اجازه می‌دهد تا با یک لوله نازک، نورانی و انعطاف‌پذیر به نام لاپاراسکوپ، داخل بدن را ببیند. هنگامی که لوله از طریق یک برش کوچک در شکم وارد می‌شود، فرد آرام می‌شود. آرام‌بخش از دارو برای آرام‌کردن و خواب‌آلودگی فرد استفاده می‌کند. از بی‌حسی موضعی نیز برای بی‌حس کردن ناحیه استفاده می‌شود. لاپاراسکوپی به‌ندرت در تشخیص سرطان کبد استفاده می‌شود.

بیوپسی. بیوپسی برداشتن مقدار کمی از بافت برای بررسی زیر میکروسکوپ است. سپس یک آسیب‌شناس نمونه‌(ها) را تجزیه و تحلیل می‌کند. پاتولوژیست پزشکی است که در تفسیر تست‌های آزمایشگاهی و ارزیابی سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها برای تشخیص بیماری تخصص دارد.

نوع بیوپسی انجام شده به محل سرطان بستگی دارد. بیوپسی را می‌توان در طی لاپاراسکوپی، آسپیراسیون با سوزن ظریف یا بیوپسی هسته انجام داد. در طی آسپیراسیون با سوزن ظریف، سلول‌ها با استفاده از یک سوزن نازک وارد تومور خارج می‌شوند. بیوپسی هسته از سوزن ضخیم‌تری استفاده می‌کند. هر یک از این روش‌ها توسط رادیولوژیست انجام می‌شود که از سونوگرافی برای هدایت سوزن به قسمت خاصی از کبد دارای تومور استفاده می‌کند. عمل بیوپسی واقعی معمولاً کمتر از ۱ دقیقه طول می‌کشد. این معمولاً دردناک نیست و افراد کمی از این روش عوارض دارند.

قبل از بیوپسی، پزشک خون شما را آزمایش می‌کند تا از لخته‌شدن آن مطمئن شود. این امر خطر خونریزی بعد از عمل را کاهش می‌دهد. گاهی اوقات، پزشک شما ممکن است لاپاراسکوپی و بیوپسی را برای بررسی قسمت غیرسرطانی کبد انجام دهد تا متوجه شود که آیا سیروز دارید یا خیر که به تعیین بهترین گزینه‌های درمانی کمک می‌کند.

هنگامی که آزمایش خون AFP، سی‌تی‌اسکن یا MRI به‌شدت نشان می‌دهد که HCC و سایر نتایج آزمایش‌های معمولی HCC هستند، ممکن است نیازی به بیوپسی نباشد. همچنین، اکثر جراحان توصیه می‌کنند که در صورت برداشتن تمام یا بخشی از کبد، به جای انجام یک روش جداگانه، نمونه‌برداری به‌عنوان بخشی از جراحی انجام شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد جراحی سرطان کبد به بخش انواع درمان مراجعه کنید.

همچنین توجه به این نکته مهم است که با روش‌های جدیدتر تصویربرداری، توده‌های بسیار کوچک راحت‌تر یافت می‌شوند. بااین‌حال، همیشه نمی‌توان تشخیص داد که یک توده بسیار کوچک چیست و آیا سرطان است یا خیر. در این موارد، به‌ویژه زمانی که اندازه جرم ۱ سانتی‌متر یا کوچک‌تر باشد، پزشک ممکن است رویکرد «مواظب و منتظر» را توصیه کند. به این امر نظارت فعال یا انتظار مراقب نیز گفته می‌شود. این به این معنی است که اسکن‌ها در ۳ تا ۶ ماه تکرار می‌شوند. اگر اسکن بعدی نشان دهد که اندازه تغییر نکرده است، رویکرد نظارت ادامه می‌یابد. اگر رشد کند، پزشک بیوپسی را انجام می‌دهد.

آزمایش بیومارکر تومور. پزشک شما ممکن است آزمایش‌های آزمایشگاهی را بر روی نمونه تومور برای شناسایی ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر عوامل منحصربه‌فرد تومور توصیه کند. این ممکن است آزمایش مولکولی تومور نیز نامیده شود. نتایج این آزمایش‌ها به تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا گزینه‌های درمانی شما شامل نوعی درمان به نام درمان هدفمند است یا خیر کمک می‌کند (به انواع درمان مراجعه کنید).

پس از انجام آزمایش‌های تشخیصی، پزشک نتایج را با شما بررسی خواهد کرد. اگر تشخیص HCC باشد، این نتایج همچنین به پزشک در توصیف سرطان کمک می‌کند. به این می‌گویند صحنه‌سازی.