ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت خون)
زمان تقریبی مطالعه
۸ دقیقه
فهرست مطالب در این مقاله
کاهش پلاکت خون یا ترومبوسیتوپنی
هنگامی که سرطان دارید یا زمانی که درمان سرطان دریافت میکنید، سطح برخی از سلولهای خونی شما میتواند کمتر از حد طبیعی باشد. پلاکتها، یکی از انواع سلولهای خونی هستند. اصطلاح پزشکی برای سطح پایین پلاکتها «ترومبوسیتوپنی» است.
پلاکتها، در صورت نیاز، به توقف خونریزی کمک میکنند. بهعنوان مثال، اگر بریدگی در پوست ایجاد شود، پلاکتها باعث جمعشدن سلولهای خونی یا لختهشدن میشوند. پلاکتها، رگهای خونی بریده شده را مسدود میکنند تا بتوانند بهبود یابند. سطح نرمال پلاکت در خون برای سلامتی مهم است.
اگر بدن بهاندازه کافی پلاکت نمیسازد یا اگر بدن پلاکتها را از دست میدهد یا از بین میبرد، ممکن است تعداد پلاکتهای پایینی داشته باشید. کاهش پلاکت خون، یکی از عوارض جانبی شایع سرطان و درمان است. بهعنوان مثال، شیمیدرمانی میتواند تعداد پلاکتهای شما را کاهش دهد.
نشانههای کاهش تعداد پلاکت چیست؟
اگر تعداد پلاکت شما کم باشد، ممکن است هیچ علامت یا نشانهای نداشته باشید. یک آزمایش خون ساده میتواند این وضعیت را قبل از اینکه متوجه هرگونه تغییری شوید، نشان دهد. اگر هر یک از این علائم را دارید، بلافاصله با تیم مراقبتهای سلامتی خود صحبت کنید:
- کبودی بیشتر یا کبودی بدتر از حد معمول
- نقاط کوچک بنفش یا قرمز زیر پوست شما
- خونریزی از بینی یا خونریزی لثه
- مدفوع سیاه یا خونی
- ادرار قرمز یا صورتی
- استفراغ حاوی خون
- یک دوره قاعدگی غیرمعمول و شدید
- سردردهای شدید
- درد عضلانی یا مفصلی
- احساس ضعف یا سرگیجه
هنگامی که تعداد پلاکتهای شما کم است، ممکن است بدن در توقف خونریزی از بینی یا خونریزی ناشی از بریدگی دچار مشکل شود.
مدیریت تعداد کم پلاکت و سایر عوارض جانبی سرطان، بخش مهمی از مراقبت و درمان پزشکی شما است. این نوع مراقبت را مراقبت تسکینی یا مراقبت حمایتی مینامند.
چه چیزی میتواند باعث کاهش تعداد پلاکت شود؟
چندین علت رایج وجود دارد، از جمله:
شیمیدرمانی. برخی از انواع داروهای سرطان، مانند شیمیدرمانی، به مغز استخوان آسیب میرسانند. پلاکتها توسط بافت درون استخوانها ساخته میشوند. کاهش سطح پلاکتها ناشی از شیمیدرمانی، معمولاً موقتی است. بهندرت اتفاق میافتد که شیمیدرمانی به سلولهای مغز استخوان آسیب دائمی برساند.
پرتودرمانی. پرتودرمانی معمولاً باعث کاهش تعداد پلاکت نمیشود. اما اگر مقدار زیادی پرتودرمانی برای لگن انجام شود یا همزمان پرتودرمانی و شیمیدرمانی داشته باشید، سطح پلاکت شما ممکن است کاهش یابد.
آنتیبادیها. بدن پروتئینهایی به نام آنتیبادی میسازد. آنتیبادیها، عواملی که ممکن است به شما آسیب برسانند؛ مانند باکتریها و ویروسها را از بین میبرند. اما گاهی بدن، آنتیبادیهایی میسازد که پلاکتهای سالم را از بین میبرند.
انواع خاص سرطان. برخی از سرطانها مانند لوسمی یا لنفوم میتوانند تعداد پلاکتهای شما را کاهش دهند. سلولهای غیرطبیعی در این سرطانها میتوانند سلولهای سالم در مغز استخوان(محل ساخت پلاکتها) را از بین ببرند.
علل کمتر شایع برای کاهش سطح پلاکت عبارتاند از:
سرطانی که به استخوان گسترش مییابد. برخی از سرطانهایی که به استخوان گسترش مییابند، ممکن است باعث کاهش تعداد پلاکتها شوند. سلولهای سرطانی در استخوانها، میتوانند تولید پلاکتها توسط مغز استخوان را دشوار کنند.
سرطان در طحال. طحال عضوی از بدن است و چندین عملکرد از جمله ذخیره پلاکت اضافی را بر عهده دارد. سرطان میتواند طحال را بزرگتر کند، بنابراین ممکن است پلاکتهای بیشتری نسبت به معمول در خود نگه دارد. نگهداری پلاکت بیشتر در طحال، به این معنی است که پلاکتهای کمتری در خون برای مکانهای لازم، وجود خواهد داشت.
چگونه کاهش پلاکت، تشخیص داده میشود؟
در صورت ابتلا به سرطان، برای نظارت بر سلامت خود، به طور منظم، آزمایش خون انجام خواهید داد. یکی از آزمایشها شمارش پلاکت نامیده میشود و تعداد پلاکتهای خون شما را بررسی میکند و نشان میدهد که آیا شمارش کم است یا خیر. شمارش پلاکت میتواند بهعنوان بخشی از یک آزمایش خون به نام شمارش کامل خون انجام شود.
اگر انواع خاصی از سرطان دارید یا درمانهایی دریافت کردهاید که ممکن است باعث مشکلات خون یا مغز استخوان شوند، ممکن است آزمایش شمارش پلاکت را بهدفعات تکرار کنید.
کاهش تعداد پلاکت چگونه درمان میشود؟
در طول شیمیدرمانی. اگر در طول شیمیدرمانی تعداد پلاکتها کاهش یابد، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که درمان را تنظیم کند. ممکن است دوز کمتری از شیمیدرمانی دریافت کنید یا فاصلهی زمانی بین چرخههای درمان، افزایش یابد. پزشک شما ممکن است دارویی به نام اوپرلوکین (نیومگا) را تجویز کند. این دارو، به جلوگیری از کاهش پلاکتها کمک میکند.
قبل از جراحی. اگر برای جراحی آماده میشوید و تعداد پلاکتها پایین است، ممکن است لازم باشد برای انجام جراحی منتظر بمانید تا تعداد پلاکتهای شما دوباره طبیعی شود. این امر خطر خونریزی شدید را کاهش میدهد.
هنگامی که تعداد پلاکتها بسیار کم است، ممکن است به تزریق خون نیاز داشته باشد. انتقال سلولهای پلاکتی به خون، میتواند به جلوگیری از خونریزی شدید یا غیرمنتظره کمک کند. بااینحال، تزریق خون، درمانی موقت است. پلاکتهای حاصل از تزریق خون تنها حدود ۳ روز دوام میآورند. اگر تزریق خون زیادی دارید، پلاکتها معمولاً هر بار به این اندازه دوام نمیآورند.
جلوگیری از خونریزی زمانی که تعداد پلاکت خون کم است
هنگامی که تعداد پلاکتها کم است، مراقب باشید تا از موقعیتهایی که میتواند باعث خونریزی شود، اجتناب کنید. در ادامه چند نکته وجود دارد:
- قبل از مصرف الکل یا مصرف هر داروی جدید، از جمله مسکنهای بدون نسخه از پزشک خود سؤال کنید. این داروها میتوانند مشکلات خونریزی را بدتر کنند.
- از یک مسواک نرم اضافی استفاده کنید و بهآرامی مسواک بزنید. اگر لثههایتان خونریزی کرد از استفاده از نخ دندان خودداری کنید.
- با استفاده از یک دستمال نرم، بینی خود را بهآرامی تمیز کنید.
- هنگام استفاده از قیچی، چاقو، سوزن یا سایر ابزارهای تیز بیشتر مراقب باشید.
- برای جلوگیری از سوختگی، هنگام آشپزی، اقدامات احتیاطی انجام دهید، مانند استفاده از دستکشهای فر و اجتناب از تماس پوست با شعلههای آتش، بخار، آب داغ یا روغن داغ.
- با ریشتراش برقی اصلاح کنید.
- از ورزشهای تماسی و سایر فعالیتهایی که ممکن است باعث آسیب شوند، خودداری کنید.
- بهجای ناخنگیر از سوهان ناخن با انتهای گرد برای کوتاهکردن ناخنها استفاده کنید.
- با پاهای برهنه در داخل خانه راه نروید.
- بررسی کنید آیا راههایی برای کاهش خطر سقوط در خانه وجود دارد یا خیر.
مطمئن شوید که با تیم مراقبت از سرطان در مورد سایر اقدامات ایمنی برای جلوگیری از خونریزی در زمانی که شما یا یکی از نزدیکانتان تعداد پلاکت کمی دارید، صحبت کنید و از قبل از آنها بپرسید که اگر خونریزی رخ داد، متوقف نشد یا بدتر شد، چه باید کرد. آنها ممکن است از شما بخواهند، فوراً با مطب پزشک تماس بگیرید. همچنین ممکن است لازم باشد به دنبال مراقبتهای پزشکی اورژانسی باشید.
سؤالاتی که باید از تیم مراقبتهای سلامتی خود بپرسید
- آیا کاهش تعداد پلاکتها یک عارضه جانبی احتمالی برای من است؟
- آیا آزمایشهای منظمی برای بررسی تعداد کم پلاکتها انجام خواهم داد؟ چگونه و هر چند وقت یکبار؟
- به چه علائمی از تعداد کم پلاکت باید توجه کنم؟
- اگر علائم کاهش پلاکت را تجربه کردم، آیا باید فوراً به پزشک اطلاع دهم؟
- اگر تعداد پلاکتهایم پایین است، برای محافظت از خودم چه باید بکنم؟
- چه مدت باید این اقدامات احتیاطی را رعایت کنم؟
- در صورت شروع خونریزی، چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟ چه کارهای دیگری میتوانم انجام دهم؟
منابع مرتبط
- برگه اطلاعات پاسخ های ASCO : ترومبوسیتوپنی (PDF)
- مشکلات خونریزی
- مشکلات لخته شدن
- کمک به افراد مبتلا به سرطان: اهدای خون و پلاکت

آیا استرس می تواند باعث سرطان شود
دانشمندان مدتهاست که برای یافتن علت اصلی اکثر انواع سرطان تلاش کردهاند. ایجاد بسیاری از سرطانها با انتخابهای ناسالم سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، نوشیدن بیش از حد الکل، استرس و عدم فعالیت بدنی مرتبط است.
پیوندی که اغلب نادیده گرفته میشود، ارتباط بین استرس و سرطان است. هنگامی که استرس دارید، بدن شما دچار یک سری تغییرات فیزیولوژیکی میشود که معمولاً موقتی هستند.

آشنایی با علائم افسردگی در مردان
علائم افسردگی در مردان ممکن است شامل علائم فیزیکی مانند سردرد، درد و یا خستگی و همچنین علائم عاطفی مانند ناامیدی، ازدستدادن علاقه به فعالیتها، و عصبانیت یا پرخاشگری باشد.
هم مردان و هم زنان افسردگی را تجربه میکنند، اما علائم و همچنین شناخت و تمایل به کمکگرفتن ممکن است متفاوت باشد. بااینحال، در صورت وجود نگرانی در مورد افسردگی، درخواست کمک ضروری است، زیرا این یک وضعیت جدی است

آشنایی با علائم افسردگی در زنان
افسردگی حداقل ۳۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار میدهد. زنان دو برابر مردان با علائم آن دستوپنجه نرم میکنند.
عوامل بیشماری میتوانند بر نحوه واکنش بدن و ذهن زن به تغییرات و چالشهای زندگی تأثیر بگذارند. اینها شامل مسائل ژنتیکی، مشکلات فیزیکی و عوامل اجتماعی است. درک چگونگی ایجاد افسردگی در زنان میتواند به شما در پیشگیری یا مدیریت علائم آن کمک کند.