آزمایشهایی برای تشخیص و مرحلهبندی سرطان کولورکتال
زمان تقریبی مطالعه
۱۴ دقیقه
فهرست مطالب در این مقاله
آزمایشهایی برای تشخیص و مرحلهبندی سرطان کولورکتال
اگر علائمی دارید که ممکن است ناشی از سرطان روده بزرگ باشد، یا اگر آزمایش غربالگری چیزی غیرطبیعی را نشان دهد، پزشک شما یک یا چند مورد از معاینات و آزمایشهای زیر را برای یافتن علت توصیه خواهد کرد.
سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
پزشک شما در مورد سابقه پزشکی شما سؤال خواهد کرد تا در مورد عوامل خطر احتمالی، از جمله سابقه خانوادگی شما، اطلاعات کسب کند. همچنین از شما پرسیده خواهد شد که آیا علائمی دارید و اگر چنین است، از چه زمانی شروع شدهاند و چه مدت است که آنها را دارید.
بهعنوان بخشی از معاینه فیزیکی، پزشک شکم شما را برای یافتن توده یا اندامهای بزرگ شده لمس میکند و همچنین بقیه بدن شما را معاینه میکند. همچنین ممکن است معاینه رکتوم دیجیتال (DRE) انجام شود. در طول این آزمایش، پزشک انگشت خود را که با دستکش چرب شده و دستکش پوشیده شده است، وارد رکتوم شما میکند تا هرگونه ناحیه غیرطبیعی را لمس کند.
آزمایشهایی برای یافتن خون در مدفوع
اگر به دلیل کمخونی یا علائمی که دارید (به غیر از خونریزی واضح از رکتوم یا خون در مدفوع) به پزشک مراجعه میکنید، ممکن است آزمایش مدفوع برای بررسی خونی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست (خون مخفی) که ممکن است نشانه سرطان باشد، توصیه شود. این نوع آزمایشها – آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT) یا آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT) – در خانه انجام میشوند و نیاز به جمعآوری ۱ تا ۳ نمونه مدفوع از حرکات روده شما دارند. برای اطلاعات بیشتر در مورد نحوه انجام این آزمایشها، به آزمایشهای غربالگری سرطان کولورکتال مراجعه کنید.
(اگر قبلاً آزمایش غربالگری غیرطبیعی داشتهاید، آزمایش خون در مدفوع نباید آزمایش بعدی باشد، در این صورت باید کولونوسکوپی تشخیصی انجام دهید که در زیر توضیح داده شده است.)
آزمایش خون
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایشهای خون خاصی را برای کمک به تشخیص سرطان روده بزرگ تجویز کند. این آزمایشها همچنین میتوانند برای کمک به نظارت بر بیماری شما در صورت تشخیص سرطان مورد استفاده قرار گیرند.
شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش انواع مختلف سلولهای خون شما را اندازهگیری میکند. این آزمایش میتواند نشان دهد که آیا کمخونی (تعداد بسیار کم گلبولهای قرمز خون) دارید یا خیر. برخی از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ به دلیل خونریزی طولانیمدت تومور، دچار کمخونی میشوند.
آنزیمهای کبدی: همچنین ممکن است برای بررسی عملکرد کبد، آزمایش خون انجام دهید، زیرا سرطان روده بزرگ میتواند به کبد گسترش یابد.
نشانگرهای تومور: سلولهای سرطانی کولورکتال گاهی اوقات موادی به نام نشانگرهای تومور میسازند که میتوان آنها را در خون یافت. رایجترین نشانگر تومور برای سرطان کولورکتال، آنتیژن کارسینوامبریونیک (CEA) است.
آزمایش خون برای این نشانگر تومور گاهی اوقات میتواند نشان دهد که فرد ممکن است سرطان روده بزرگ داشته باشد، اما نمیتوان از آنها به تنهایی برای غربالگری یا تشخیص سرطان استفاده کرد. دلیل این امر این است که سطح نشانگر تومور گاهی اوقات میتواند در فردی که سرطان دارد طبیعی باشد و میتواند به دلایلی غیر از سرطان غیرطبیعی باشد.
آزمایشهای نشانگر تومور اغلب همراه با سایر آزمایشها برای نظارت بر بیمارانی که قبلاً به سرطان روده بزرگ مبتلا شدهاند و تحت درمان هستند، استفاده میشوند. آنها ممکن است به نشان دادن میزان اثربخشی درمان یا ارائه هشدار اولیه در مورد بازگشت سرطان کمک کنند.
کولونوسکوپی تشخیصی
کولونوسکوپی تشخیصی درست مانند کولونوسکوپی غربالگری است، اما به این دلیل انجام میشود که فرد علائمی دارد یا به این دلیل که در نوع دیگری از آزمایش غربالگری مورد غیرطبیعی مشاهده شده است.
برای این آزمایش، پزشک با استفاده از کولونوسکوپ، یک لوله نازک، انعطافپذیر و دارای چراغ که در انتهای آن یک دوربین فیلمبرداری کوچک قرار دارد، تمام طول روده بزرگ و راستروده را بررسی میکند. این لوله از طریق مقعد وارد راستروده و روده بزرگ میشود. در صورت لزوم، میتوان ابزارهای خاصی را از طریق کولونوسکوپ عبور داد تا بیوپسی انجام شود یا نواحی مشکوک مانند پولیپها برداشته شوند.
کولونوسکوپی ممکن است در بخش سرپایی بیمارستان یا در یک کلینیک جراحی انجام شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کولونوسکوپی، نحوه انجام آن و آنچه در صورت انجام آن باید انتظار داشته باشید، به کولونوسکوپی مراجعه کنید.
پروکتوسکوپی
این آزمایش ممکن است در صورت مشکوک بودن به سرطان رکتوم انجام شود. برای این آزمایش، پزشک با استفاده از پروکتوسکوپ، یک لوله نازک، سفت و دارای چراغ که در انتهای آن یک دوربین فیلمبرداری کوچک قرار دارد، داخل رکتوم را بررسی میکند. این دستگاه از طریق مقعد وارد میشود. پزشک میتواند از طریق این دستگاه، پوشش داخلی رکتوم را از نزدیک بررسی کند. تومور را میتوان مشاهده، اندازهگیری و محل دقیق آن را تعیین کرد. بهعنوان مثال، پزشک میتواند ببیند که تومور چقدر به عضلات اسفنکتر که دفع مدفوع را کنترل میکنند، نزدیک است.
بیوپسی
اگر در طول غربالگری یا آزمایش تشخیصی، تومور مشکوک به سرطان روده بزرگ پیدا شود، معمولاً بیوپسی انجام میشود. در بیوپسی، پزشک با عبور دادن یک وسیله خاص از طریق اسکوپ، قطعه کوچکی از بافت را برمیدارد. در موارد کمتر، ممکن است برای تشخیص، نیاز به برداشتن بخشی از روده بزرگ با جراحی باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع بیوپسی، نحوه استفاده از بافت در آزمایشگاه برای تشخیص سرطان و نتایج احتمالی، به بخش بیوپسی و آزمایشهای سیتولوژی سرطان مراجعه کنید.
آزمایشهای آزمایشگاهی نمونههای بیوپسی
نمونههای بیوپسی (از کولونوسکوپی یا جراحی) به آزمایشگاه ارسال میشوند تا از نزدیک بررسی شوند. در صورت تشخیص سرطان، ممکن است آزمایشهای آزمایشگاهی دیگری نیز روی نمونههای بیوپسی انجام شود تا به طبقهبندی بهتر سرطان و هدایت گزینههای درمانی خاص کمک کند. اینها آزمایشهای نشانگر زیستی هستند که به دنبال ژنها، پروتئینها و سایر موادی میگردند که میتوانند جزئیات مهمی در مورد سرطان فرد نشان دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر به بخش آزمایشهای نشانگر زیستی و درمان سرطان مراجعه کنید.
آزمایشهای مولکولی: اگر سرطان پیشرفته باشد، احتمالاً سلولهای سرطانی برای تغییرات خاص ژنی و پروتئینی آزمایش میشوند که ممکن است به تشخیص اینکه آیا داروهای درمانی هدفمند میتوانند گزینههای درمانی باشند یا خیر، کمک کند. بهعنوان مثال، سلولهای سرطانی معمولاً برای تغییرات (جهشها) در ژنهای KRAS ،NRAS و BRAF و همچنین سایر تغییرات ژنی و پروتئینی آزمایش میشوند.
- اگر سلولهای سرطانی جهشی در ژنهای KRAS ،NRAS یا BRAF نداشته باشند، درمان با داروهایی که پروتئینهای EGFR را هدف قرار میدهند، ممکن است مفید باشد.
- اگر مشخص شود که سلولهای سرطانی دارای جهش در ژن BRAF، معروف به BRAF V600E هستند، درمان با داروهایی که پروتئینهای BRAF و EGFR را هدف قرار میدهند، ممکن است مفید باشد.
- KRAS ،NRAS یا BRAF ندارند، ممکن است آزمایش شوند تا مشخص شود که آیا پروتئین HER2 بیش از حد تولید میکنند یا خیر. برای این سرطانها، درمان با داروهایی که HER2 را هدف قرار میدهند، ممکن است مفید باشد.
- KRAS، NRAS یا BRAF ندارند، ممکن است برای تغییرات در ژنهای NTRK نیز آزمایش شوند. این تغییرات ژنی میتواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول شود. برای سرطانهایی که یکی از این تغییرات ژنی را دارند، داروهایی که پروتئینهای کدگذاری شده توسط ژنهای NTRK را هدف قرار میدهند، ممکن است مفید باشند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد داروهای هدفمندی که ممکن است استفاده شوند، به داروهای درمان هدفمند برای سرطان کولورکتال مراجعه کنید.
آزمایش MSI و MMR: سلولهای سرطانی کولورکتال نیز معمولاً آزمایش میشوند تا مشخص شود که آیا تعداد زیادی تغییر ژنی به نام ناپایداری ریز ماهواره (MSI) دارند یا خیر. همچنین ممکن است آزمایشهایی برای بررسی تغییرات در هر یک از ژنهای ترمیم عدم تطابق (MMR) (MLH1 ،MSH2 ،MSH6 و PMS2) یا پروتئینهایی که آنها رمزگذاری میکنند، انجام شود. EPCAM، ژن دیگری است که به طور معمول بررسی میشود.
سندرم لینچ (HNPCC) مشاهده میشود. اکثر سرطانهای کولورکتال سطح بالایی از MSI یا تغییرات در ژنهای MMR ندارند. اما اکثر سرطانهای کولورکتال مرتبط با سندرم لینچ این ویژگیها را دارند.
دو دلیل احتمالی برای آزمایش سرطانهای کولورکتال برای MSI یا تغییرات ژن MMR وجود دارد:
- ایمونوتراپی خاصی میتوانند گزینههای درمانی باشند یا خیر
- برای شناسایی افرادی که باید برای سندرم لینچ آزمایش شوند. افراد مبتلا به سندرم لینچ در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به برخی سرطانهای دیگر هستند، بنابراین معمولاً به آنها توصیه میشود غربالگریهای سرطان دیگری را نیز انجام دهند (برای مثال، زنان مبتلا به سندرم لینچ ممکن است نیاز به غربالگری سرطان آندومتر داشته باشند). همچنین، اگر فردی سندرم لینچ داشته باشد، بستگان او نیز میتوانند به آن مبتلا باشند و ممکن است بخواهند برای آن آزمایش شوند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد آزمایشهای آزمایشگاهی که ممکن است روی نمونههای بیوپسی انجام شود، به بخش آسیبشناسی کولون و رکتوم مراجعه کنید.
آزمایشهای تصویربرداری برای تشخیص سرطان روده بزرگ
آزمایشهای تصویربرداری از امواج صوتی، اشعه ایکس، میدانهای مغناطیسی یا مواد رادیواکتیو برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده میکنند. آزمایشهای تصویربرداری ممکن است به دلایل مختلفی انجام شوند، مانند:
- برای بررسی نواحی مشکوک که ممکن است سرطانی باشند
- برای فهمیدن اینکه سرطان تا چه حد ممکن است گسترش یافته باشد
- برای کمک به تعیین اینکه آیا درمان مؤثر است یا خیر
- برای بررسی علائم بازگشت سرطان پس از درمان
اسکن توموگرافی کامپیوتری (سیتیاسکن یا CAT)
سیتیاسکن از اشعه ایکس برای تهیه تصاویر مقطعی دقیق از بدن شما استفاده میکند. این آزمایش میتواند به تشخیص اینکه آیا سرطان روده بزرگ به غدد لنفاوی مجاور یا به کبد، ریهها یا سایر اندامهای شما گسترش یافته است یا خیر، کمک کند.
بیوپسی سوزنی هدایتشده با سیتیاسکن: اگر برای بررسی شیوع سرطان به بیوپسی نیاز باشد، میتوان از این آزمایش برای هدایت سوزن بیوپسی به داخل توده (توده) نیز استفاده کرد تا نمونهای از بافت برای بررسی سرطان گرفته شود.
سونوگرافی
سونوگرافی از امواج صوتی و پژواکهای آنها برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده میکند. یک ابزار کوچک میکروفون مانند به نام مبدل، امواج صوتی را ساطع میکند و پژواکها را هنگام برخورد با اندامها دریافت میکند. این پژواکها توسط یک کامپیوتر به تصویری روی صفحه نمایش تبدیل میشوند.
سونوگرافی شکم: برای این معاینه، یک تکنسین مبدل را در امتداد پوست روی شکم شما حرکت میدهد. این نوع سونوگرافی میتواند برای جستجوی تومورهای کبد، کیسه صفرا، پانکراس یا هر جای دیگری در شکم شما استفاده شود، اما نمیتواند تومورهای روده بزرگ یا راستروده را جستجو کند.
اندورکتال: در این آزمایش از یک مبدل مخصوص که وارد رکتوم میشود استفاده میشود. از این روش برای مشاهده میزان رشد سرطان در دیواره رکتوم و اینکه آیا به اندامها یا غدد لنفاوی مجاور رسیده است یا خیر، استفاده میشود.
سونوگرافی حین عمل: این معاینه در حین عمل جراحی انجام میشود. مبدل مستقیماً در مقابل سطح کبد قرار میگیرد و این آزمایش را برای تشخیص گسترش سرطان روده بزرگ به کبد بسیار مفید میکند. این به جراح اجازه میدهد در صورت وجود تومور، در حالی که بیمار خواب است، از آن نمونهبرداری کند.
اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
مانند سیتیاسکن، اسکنهای امآرآی تصاویر دقیقی از بافتهای نرم بدن نشان میدهند. اما اسکنهای امآرآی به جای اشعه ایکس از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی استفاده میکنند. ممکن است قبل از اسکن، ماده حاجب به نام گادولینیوم به داخل ورید تزریق شود تا تصاویر واضحی گرفته شود.
از امآرآی میتوان برای بررسی نواحی غیرطبیعی در کبد یا مغز و نخاع که ممکن است سرطان در آنها گسترش یافته باشد، استفاده کرد.
آی اندورکتال: اسکن امآرآی لگن میتواند در بیماران مبتلا به سرطان رکتوم برای بررسی گسترش تومور به ساختارهای مجاور استفاده شود. برای بهبود دقت آزمایش، برخی پزشکان از امآرآی اندورکتال استفاده میکنند. برای این آزمایش، پزشک یک پروب به نام کویل اندورکتال را در داخل رکتوم قرار میدهد. این پروب در طول آزمایش به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در محل خود باقی میماند و ممکن است ناراحتکننده باشد. اندورکتال امآرآی به مرحلهبندی سرطان رکتوم کمک میکند و در مورد جراحی و درمان، تصمیمگیری را هدایت میکند.
عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
عکسبرداری با اشعه ایکس انجام شود تا مشخص شود که آیا سرطان به ریهها سرایت کرده است یا خیر، اما اغلب سیتیاسکن ریهها انجام میشود؛ زیرا تصاویر دقیقتری ارائه میدهد.
اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
برای اسکن PET، نوعی قند با رادیواکتیویته کم (معروف به FDG) به خون تزریق میشود و عمدتاً در سلولهای سرطانی جمع میشود. اسکنهای PET معمولاً برای کمک به بررسی گسترش سرطان به سایر قسمتهای بدن، خارج از روده بزرگ یا راستروده، انجام میشوند. با این حال، این اسکنها نشان نمیدهند که آیا سرطان به مغز گسترش یافته است یا خیر.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یک آزمایش اشعه ایکس برای بررسی رگهای خونی است. یک ماده حاجب به داخل شریان تزریق میشود و سپس عکسبرداری با اشعه ایکس انجام میشود. این ماده رنگی، رگهای خونی را در عکسهای گرفته شده با اشعه ایکس مشخص میکند.
اگر سرطان شما به کبد گسترش یافته باشد، این آزمایش میتواند شریانهایی را که خون را به آن تومورها میرسانند، نشان دهد. این میتواند به جراحان کمک کند تا تصمیم بگیرند که آیا تومورهای کبد میتوانند برداشته شوند یا خیر و در این صورت، میتواند به برنامهریزی عمل جراحی کمک کند. آنژیوگرافی همچنین میتواند در برنامهریزی سایر درمانها برای گسترش سرطان به کبد، مانند آمبولیزاسیون، کمک کند.

یک رژیم غذایی سالم چیست؟
در این صفحه میتوانید نکاتی را بیابید که به شما کمک میکند تغییرات کوچکی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید تا آن را سالمتر کنید. رژیم غذایی شما همان چیزی است که معمولاً میخورید و مینوشید.
یک رژیم غذایی سالم دارای مقدار زیادی میوه و سبزیجات، غلات کامل مانند برنج قهوهای یا ماکارونی قهوهای و منابع سالم پروتئین مانند لوبیا یا مرغ است.

گیجی و هذیان
گیجی و هذیان بر نحوه تفکر و رفتار فرد تأثیر میگذارد. وقتی فردی گیج یا هذیانی است، نمیتواند بهوضوح فکر کند و ممکن است مانند همیشه رفتار نکند. این مسئله اغلب از بین میرود، اما میتواند نشانهای باشد که مشکل جدی وجود دارد. گیجی به این معناست که فرد نمیتواند بهوضوح فکر کند. افرادی که گیج هستند ممکن است آهستهتر فکر کنند. آنها ممکن است در تمرکز و درک آنچه در اطرافشان میگذرد مشکل داشته باشند.

چگونه از فکر کردن به سیگار دست برداریم
ترک سیگار زمانی که احساس میکنید نمیتوانید از سیگار کشیدن دست بردارید میتواند سخت باشد. سیگار کشیدن ممکن است یک سرگرمی لذت بخش به نظر برسد؛ زیرا شما آن را با راحتی، سرگرمی و همراهی مرتبط میدانید. درعینحال، ممکن است ترک سیگار را بااحساس درد، بدبختی و فداکاری مرتبط کنید. این احساسات متضاد در سطح ناخودآگاه، زیر سطح افکار شما تقویت میشوند.